Gelderland

Afgelopen maandag waren SP-statenlid Alex Mink, SP-Tweede Kamerlid Paul Lempens en afdelingsvoorzitter Jaap Zwaal te gast bij Bartimus in Ermelo. Bartimus is een landelijke organisatie die scholing, werk en zorg voor blinden en slechtzienden aanbiedt. Tijdens het werkbezoek werden de SPers uitgebreid rondgeleid en genformeerd over het reilen en zeilen van deze unieke instelling.

Bartimus is de opvolger van Sonneheerdt, de Ermelose zorginstelling voor blinden en slechtzienden. Sonneheerdt is ontstaan als christelijke instelling voor de zorg aan blinden en slechtzienden. Gaandeweg groeide Sonneheerdt uit tot een groot zorgconcern met verschillende dienstverlening aan deze groep mensen. Het huidige werkgebied ligt vooral in de provincies Utrecht, Gelderland en Zuid-Holland.

In gesprek met een student van het REA-college

In Ermelo is er een opleidingscentrum (het REA-college) en een sociale werkvoorziening (Proson). Wie weleens op station Ermelo komt zal die laatste naam zeker herkennen. Bij de sluiting van het stationsloket in 2004 nam Proson de bemensing van het station over. Tegenwoordig zit er een soort stationswinkel die bemand wordt door werknemers van Proson.

Ook elders in Ermelo is Sonneheerdt nog steeds erg bekend. In het dorp wonen mensen die begeleid wonen. Veel clinten van Bartimus wonen op het eigen terrein van Sonneheerdt. Daar worden woon- en werkfuncties aangeboden, zoals het REA-college en re-integratiebedrijf Fama. Mensen die niet kunnen werken krijgen een vorm van dagbesteding aangeboden.
De dienstverlening aan blinden en slechtzienden wordt vanuit de AWBZ gefinancierd.

Landelijk zijn er twee instellingen die dergelijke zorg kunnen aanbieden: Bartimus en Sensys. Beide instellingen werken erg veel samen. Toch worden ze tot onderlinge concurrentie gedwongen omdat enkele diensten via aanbestedingen worden ingekocht.

In Ermelo wordt er ook onderwijs aangeboden. Dit zijn opleidingen in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. De doorstroming naar het hoger onderwijs wordt niet bijgehouden. Ook hier zijn er veel uitvallers in het middelbaar beroepsonderwijs. Zij kunnen bij FAMA en het REA-college terecht.

Op de afdeling informatica

Juist daar is de overheid erg karig geworden. Marktwerking en bezuinigingen hebben geleid tot het ontslaan van stafmedewerkers en het krimpen van de dienstverlening. Tot 1993 had Sonneheerdt een aparte status bij de Arbeidsvoorziening. Clienten werden toen snel en tegen redelijke prijzen geholpen, en met succes: 70 a 80% van hen werd succesvol ergens geplaatst, tegen 45% vandaag de dag. Hier speelt zeker mee dat veel WAJONGers niet bij werkgevers terecht kunnen. Het is daarom moeilijk om werknemers van Proson bij werkgevers te plaatsen. In enkele gevallen is dat wel gelukt en waren alle betrokkenen erg tevreden.

Wij kregen ook een rondleiding door het SW-bedrijf Proson, het REA-college en over het terrein van beide instellingen. Momenteel wordt het terrein van Sonneheerdt en Proson fors opgeknapt. Er worden woningen gebouwd en er komt een nieuw bedrijfspand voor Proson. Proson probeert blinden en slechtzienden zo goed mogelijk aan zinvol werk te helpen want een veelgehoorde klacht binnen SW-bedrijven is het werken onder niveau. Ook hier zit de spanning tussen omzet en doelstelling. Daarom verdwijnen er afdelingen omdat de productie te duur is geworden. De afdeling textiel is daarom al opgeheven.

De drukpers van Proson

Het REA-college biedt opleidingen op MBO-niveau aan. Tot 2004 werden jongeren via het UWV geplaatst. Tegenwoordig moeten deze opleidingen via openbare aanbestedingen worden ingekocht. Dit is vrij zinloos omdat er nauwelijks ROCs (regionale opleidingscentra) zijn die met deze doelgroep overweg kunnen. De studenten komen uit heel Nederland. Veel van hen konden elders niet terecht en komen bij het REA-college binnen. Voor velen zijn de reistijden van en naar Ermelo dan ook erg lang. Dat geldt niet voor hun opleiding: in tegenstelling tot een normale MBO-opleiding moeten zij in drie jaar tijd hun diploma behalen. Als je zieker wordt heb je dan ook pech gehad: er is geen vangnetvoorziening zoals bij normale studenten met studiefinanciering het geval is. Op dat moment moet je maar genoegen nemen met een diploma dat enkele vakken mist en daardoor minder waard is. Daarbij maken de bezuinigingen vanuit het Rijk het er niet makkelijker op: het oorspronkelijke budget van 2,8 miljoen euro is met 1 miljoen euro verlaagd. Als de bezuinigingen in stand blijven moet Bartimus 5 van de 18 docenten ontslaan. De doelgroep is dan helemaal de dupe.

Toch gaan er ook dingen goed. De medewerkers van het SW-bedrijf worden serieus genomen. Er zijn tegenwoordig leidinggevenden met een SW-status. Ook probeert Proson werknemers met een duidelijk potentieel bij werkgevers te plaatsen. Zo spraken wij met een werknemer die tot ieders tevredenheid bij een fietsenmaker in Nunspeet terecht kon. Daarnaast is Sonneheerdt tegenwoordig bezig met competentiegericht leren. Een mooi voorbeeld daarvan is het opzetten van een eigen fietsenwinkel waarin studenten van verschillende opleidingen moeten samenwerken.

De "fietsenwinkel"