Gelderland

De grootschalige landbouw in Gelderland zorgt voor overlast, vervuiling en dierenleed. De SP wijst de bio-industrie af. Wij willen meer kleinschalige, duurzame en waar mogelijk biologische veeteelt, land- en tuinbouw. Dit kan alleen als boeren een eerlijke prijs voor hun producten krijgen. 

De natuur in Gelderland moet de ruimte krijgen. Dat doen we door meer natuurgebieden met elkaar te verbinden. Natuur en leefomgeving moeten beter en beschermd worden tegen uitstoot en milieuvervuiling. Daarvoor is strenger handhaven nodig.

5.1 MEGASTALLEN NEE

We zijn tegen megastallen. Die zorgen voor gezondheidsproblemen, overlast en dierenleed. Vergunningen voor megastallen worden, wat de SP betreft, niet meer verleend. De stop op nieuwe geitenhouderijen blijft in stand.

De SP zet in op meer bewegingsruimte voor de dieren en maatregelen ter voorkoming van dierenleed door stalbranden. Dat kan onder andere door betere controle op elektrische-installaties en het verplichten van sprinkler installaties. Kleine en middelgrote bedrijven kunnen hiervoor aanspraak maken op een ondersteunende subsidie.

Ook de ontwikkeling naar concentratiegebieden van megakassen in de tuinbouw is de SP nog altijd een doorn in het oog. De provincie moet meer werk gaan maken van kleinschalige, duurzame en waar mogelijk biologische veeteelt, land- en tuinbouw. Dat is ook goed voor het karakteristieke Gelderse landschap.

Wat de SP betreft moeten jonge agrariërs door de provincie geholpen worden om een bedrijf over te nemen en duurzaam en biologisch te gaan boeren.

5.2 VoedselPRODUCTIE

Veeteelt veroorzaakt grote druk op de natuur en de leefomgeving. Er moet gewerkt worden aan een andere manier voedsel produceren. Innovatie op dit gebied (ook wel de eiwittransitie genoemd) is van groot belang. De provincie moet het afbouwen van de grote veestapel enerzijds en productie van nieuwe gewassen anderzijds stimuleren. Dat levert een forse bijdrage aan dalen van fijnstof, broeikasgassen en andere vervuiling en het maakt de bio-industrie overbodig.

5.3 NATUUR

Gelderland is rijk aan groen en heeft een aantal bijzondere natuurgebieden, bossen en rivieren. Er is veel geïnvesteerd in het met elkaar verbinden van natuurgebieden, via ecoducten, en het aankopen van natuurgebieden. Zo krijgen kwetsbare soorten meer ruimte en een betere overlevingskans. Bovendien maakt het Gelderland ook mooier. Deze projecten zijn deels uitgevoerd. De nieuwe Natuurwet pleit het Rijk vrij van de zorg om de natuur, afgezien van de zogenaamde Natura 2000 gebieden. In Gelderland is dat een aanzienlijk gebied. Maar de prachtige natuur dreigt in de knel te komen tenzij de provincie zich hard maakt voor beheer en bescherming.

De provincie moet werk maken van het voltooien van de eerder gemaakte plannen voor een groot natuurnetwerk.

De SP is voor het in stand houden van schaapskudden, zowel voor het behoud van natuur- en landschap als vanwege de cultuurhistorische waarde die schaapskuddes hebben.

De terugkomst van bever, otter en nu ook de wolf is een verrijking van de Gelderse natuur. De provincie moet zorgen voor ruimhartige schadevergoeding en een bijdrage aan preventie van overlast. Zo houden deze dieren draagvlak.

5.4 MILIEU EN HANDHAVING

De provincie heeft de plicht milieurisico’s te verkleinen door grote bedrijven regelmatig en zonder aankondiging te controleren en bij overtreding daadkrachtig te handhaven. Wij pleiten voor een zeer terughoudend beleid daar waar het gedogen/verlenen van tijdelijke vergunningen betreft.

Er moet streng opgetreden worden tegen lozing van drugsafval in de natuur en lozingen die de drinkwatervoorziening in gevaar brengen.

Toezicht en handhaving moet serieus verbeteren. Er moet meer geld naar handhaving zodat we meer handhavers kunnen inzetten. ‘Slachtoffers’ worden beter gesteund door de provincie (compensatiemaatregelen). En daarbij denken we zeker aan de terreinbeheerders.

Ook zijn forse inspanningen nodig om asbest van alle daken te verwijderen en om te voorkomen dat er na 2024 massale dumping van asbest gaat plaatsvinden. De provincie richt een fonds op waarmee particulieren en kleine ondernemers worden geholpen om asbest te verwijderen van hun daken.

De provincie zorgt voor scherp toezicht en handhaving op de naleving van Omgevingsverordening door gemeenten.

5.5 Grond- en oppervlaktewater

Wij maken ons zorgen over de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater. Na twee jaar touwtrekken door de SP heeft de provincie eindelijk onderzoek laten doen naar het uitspoelen van hormonen in het grondwater. Maar de risico’s zijn nog onvoldoende in beeld gebracht. Dat vraagt om aanvullend onderzoek, ook naar de gevolgen van gewasbeschermingsmiddelen in het grond- en oppervlakte water. De provincie moet zorgen voor verscherpt beleid.

De hoeveelheden medicijnen in het drinkwater zijn hoog. Waterschappen trekken aan de bel. Het is voor waterbedrijf Vitens nog altijd lastig om de drinkwatervoorraden voor de toekomst goed beschermd te krijgen. Er is weliswaar een Structuurvisie Ondergrond, maar die biedt geen garantie op veilig drinkwater. Het Rijk houdt namelijk nog altijd de bevoegdheid om de ondergrond voor andere doelen te gebruiken, zoals gaswinning of opslag van afval. De SP wijst de opslag van CO2 in de ondergrond af. De provincie moet Vitens steunen om dit lange termijn belang voor drinkwater op de agenda te houden.

De provincie moet voorkomen dat plassen minder diep gemaakt worden (verondiepen) met vervuild slib. Op veel plekken heeft de natuur zich al hersteld. Verondiepen is zeker niet op voorhand de beste oplossing voor natuurontwikkeling en recreatie.

5.6 DierenWELZIJN

Het beleid van de provincie heeft veel impact op het welzijn van dieren en direct invloed op dieren en hun leefgebied. Helaas doen de belangen van dieren en hun behoeftes er vaak niet toe bij de besluitvorming. Het gevolg is dierenleed dat voorkomen had kunnen worden. Dat kan en moet anders.

De provincie heeft een zorgplicht voor het wild dat leeft in Gelderland. Daarom moet de provincie financiële ondersteuning bieden aan opvangcentra voor vogels en andere in het wild levende dieren. Ter voorkoming van dierenleed moet de provincie het aanplanten van bomen en de bouw van schuilstallen in weilanden ter beschutting van de dieren stimuleren.

5.7 Voorkomen is beter dan afschieten

De SP is geen voorstander van de jacht en wil dat de jacht tot een minimum wordt beperkt. In plaats van het afschieten van dieren zetten we in op preventie, maatregelen ter voorkoming van ongevallen en diervriendelijk verjagen bij serieuze overlast.

De provincie moet bij het terugdringen van overlast streven naar maatwerk, zoals het verlagen van de maximumsnelheid in natuurgebieden, het plaatsen van wildhekken en het verbieden van gewassen die vogels aantrekken rond vliegvelden. Het ganzenbeleid moet zich richten op het voorkomen van schade zónder het afschieten en vergassen van ganzen.

De provincie zorgt voor strenger toezicht op de jacht en jagers. Klachten worden geregistreerd. Deze informatie dient ingezet te worden om de handhaving te verbeteren. De regels over jacht en de bescherming van natuurgebieden worden beter gehandhaafd door de provincie.