Gelderland

De bereikbaarheid van Gelderland staat onder zware druk. Verkeersstromen rondom het stedelijk gebied van Arnhem en Nijmegen, Apeldoorn, Ede en Wageningen groeien in hoog tempo. De snelwegen rond Arnhem hebben een prominente plaats in de file top tien. Openbaar vervoer is in de spits overbelast. Bussen rijden haltes voorbij, omdat er geen passagier meer bij kan en (regionale) spoorlijnen gaan aan hun eigen succes ten onder. Op het platteland, in de kleinere dorpen en wijken zien we het OV verschralen. En de luchtvervuiling veroorzaakt door het verkeer wordt ook niet kleiner.

Wil je Gelderland leefbaar houden, dan zal de provincie moeten investeren in het huidige OV en dat ook beter inzetten. Dan zal zij meer mensen moeten stimuleren om met de fiets, de trein en te voet te reizen. Samen met het Rijk en de gemeenten zullen we oplossingen moeten vinden voor nu en de langere termijn.

3.1 OPENBAAR VERVOER: vrij reizen in de daluren

Iedere inwoner van Gelderland heeft recht op kwalitatief hoogwaardig, goed bereikbaar en betaalbaar Openbaar Vervoer. Iedere wijk en ieder dorp hoort een goede busverbinding te hebben. Het mag daarbij niet uitmaken of je een inwoner van de stad of het buitengebied bent. Hiermee stimuleren we mensen om de auto te laten staan en zorgen we ervoor dat wie minder goed ter been is er toch op uit kan. De buslijnen vormen daarin de haarvaten.

De SP wil het OV in Gelderland een impuls geven. Wij willen investeren in meer en beter busvervoer. Wij zetten vol in op ons plan ‘Vrij reizen in de daluren’. Als de bussen in de daluren op provinciale subsidie rondrijden, dan betalen we er met z’n allen al voor. Laten we deze dan optimaal gebruiken. Vrij reizen in de daluren zal er voor zorgen dat de capaciteit beter wordt benut. En meer reizigers kiezen voor het OV, waardoor zeker in de spits de drukte op de weg afneemt. Daardoor wordt Gelderland voor bijvoorbeeld toerisme ook extra interessant.

In de nieuwe gezamenlijke aanbesteding van de OV-concessies wordt het Openbaar Vervoer verder uitgekleed. De drukke lijnen blijven bestaan, de rustige lijnen vervallen en zullen worden vervangen door ‘nieuwe vormen van OV’. Dit kan een flexibele bus, de belbus, fiets of ome Henk met de dorpsauto zijn. Kortom, het huidige provinciebestuur bestuur heeft het OV uitgekleed.

De SP is tegen de marktwerking in het OV. Openbaar vervoer moet worden uitgevoerd door professioneel opgeleide mensen die betaald worden volgens de geldende CAO. Dus geen werkverdringing en wel gekwalificeerd personeel in bus en trein.

Samen met de busmaatschappijen zorgt de provincie er voor dat alle bussen in Gelderland per 2025 volkomen schoon rijden en, bij voorkeur, duurzaam geproduceerd worden.

3.2 Het Spoor

Na jarenlange strijd is er, mede door acties van de SP, eindelijk groen licht voor spoorverdubbeling tussen Arnhem en de Achterhoek. Dubbelspoor in de Achterhoek is een verstandige lange termijninvestering waarmee de voor iedereen betaalbare bereikbaarheid van deze regio verbeterd wordt. De spoorlijn Arnhem - Winterswijk behoort tot de drukste en succesvolste lijnen van Nederland. De SP is er dan ook trots op dat deze spoorlijn tot Doetinchem verdubbeld gaat worden. Nu willen we verder. Het regionale spoor verdient forse investeringen, ook op andere trajecten, hierbij geven we ook aandacht aan de toegankelijkheid van de stations en treinen.
De Gelderse regionale spoorlijnen vormen de ruggengraat van ons openbaar vervoer. Het visgraatmodel, waarbij regionale buslijnen een treinstation als eindpunt hebben is uiterst succesvol. In de verdere toekomst zullen spoorlijnen de basis zijn van een lightrailnetwerk waarmee we Gelderland bereikbaar houden.

Speciale aandacht is er voor de spoorverbinding Nijmegen - Kleef (Duitsland). Als deze weer in gebruik wordt genomen en Kleef een aansluiting krijgt op het RRX (Rhein-Ruhr-Xpress) lightrailnetwerk, dan worden Arnhem en Nijmegen hoogwaardig met Duitsland verbonden. We gaan in overleg met onze Duitse buren over meer grensoverschrijdende spoorverbindingen zoals Nijmegen-Kleve en Winterswijk-Bocholt.

De SP zet zich in voor een nachttrein van 1x per uur tussen Nijmegen en Utrecht in de uitgaansnachten (vrijdag naar zaterdag en zaterdag naar zondag).

3.3. Toegankelijkheid OPENBAAR vervoer

De SP wil meer aandacht voor de toegankelijkheid van alle openbaar vervoer en van gebouwen voor mensen met een handicap. Als we werkelijk vinden dat iedere Gelderlander mee moet kunnen doen, dan maak je daar ook werk van. De provincie moet welwillender zijn en doortastender optreden bij het maken van afspraken rond het vervoer van mensen met een beperking en mensen die aangepast vervoer nodig hebben.

3.4 voetganger

Ondergeschoven kindje in het verkeer is de voetganger. In de steden gaat alle aandacht uit naar de auto en in mindere mate ook naar de fiets. Dit terwijl juist in de stad de reis tussen station, binnenstad en werk vaak lopend af wordt gelegd. Daarom ruim baan voor de voetganger in onze steden. Bij renovatie van provinciale wegen wordt extra rekening gehouden met de oversteekplaatsen voor wandelaars. In het buitengebied investeren we in goede wandelpaden. Deze zijn van groot belang voor het Gelders toerisme en voor de mensen die er wonen.

3.5 fietser

Fietsen is gezond, goed voor het milieu en helpt in het tegengaan van verkeersdrukte. Om de concurrentie aan te gaan met de auto investeert Gelderland veel in nieuwe (snel)fietspaden. De (elektrische) fiets wordt als de oplossing voor de fileproblemen gezien. De SP is voorstander van goede voorzieningen voor alle fietsers, de trage en de snelle.

In de steden zien we echter grote problemen als het om de fietser gaat. Rondom de stations en in de binnenstad staan fietsen lukraak geparkeerd. Daar moeten meer stallingen en oplaadpunten komen. Ook fietsfiles in de spits en overvolle fietspaden zijn een probleem. Hiervoor geldt wat de SP betreft: ruimer baan voor de fietser. Denk bijvoorbeeld aan (overdekte) fietsenstallingen in alle wijken. Dit zal, net als met meer ruimte voor de voetganger, ten koste gaan van de auto in de stad.

We fietsen natuurlijk niet alleen in de stad. De SP pleit voor een nauwere samenwerking tussen provincie en gemeenten bij de aanleg en verbetering van fietsroutes tussen dorpen en steden. Ook willen wij dat op belangrijke punten als dorps- en stadscentra en bij stations de stallingen worden verbeterd.

Om de fietsers van de toekomst goed op weg te helpen gaat Gelderland werk maken van het verkeersveiligheidslabel voor scholen dat al in 8 andere provincies is ingevoerd. Met dit label kunnen scholen aan de slag met verkeerseducatie en de verkeersveiligheid rond hun school. Dit juichen wij van harte toe.

3.6 De weg

Gelderland beheert 1.200 kilometer provinciale weg, een belangrijke schakel tussen de gemeentelijke wegen en de snelwegen van het Rijk. Afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in ontbrekende verbindingen en nieuwe rondwegen. De SP is geen voorstander van meer nieuwe rondweg-projecten. Voordat de provincie nieuwe rondwegen aanlegt, wordt er eerst gekeken welke alternatieven er zijn op het gebied van OV en fiets.

Problemen op de snelwegen dienen door het Rijk te worden opgelost. Daarbij ziet de SP geen oplossing in meer asfalt en zeker niet op kosten van de provincie. Wij kiezen voor de verbetering van het Openbaar Vervoer en het beter benutten van de mogelijkheden van snelfietsroutes.

Het onderhoudsniveau van onze Gelderse provinciale wegen is goed. De SP wil dat er afgeweken kan worden van het vaste onderhoudsschema. Op basis van inspecties wordt bepaald of het onderhoud vervroegd of uitgesteld wordt.

De provinciale wegen zijn, als doorstroomwegen, vaak 80 km wegen. Een groot deel van onze provinciale wegen is echter te smal of gaat door bewoond gebied buiten de bebouwde kom. Op deze plekken verlagen we de snelheid naar 60 km per uur. Hierdoor zal de veiligheid voor weggebruikers en omwonenden verbeteren en voorkomen we mogelijk sluipverkeer. 60 km/u is ook een ideale snelheid om door de talloze Gelderse natuurgebieden te rijden: daarmee neemt de kans op aanrijdingen met dieren aantoonbaar af.

Om serieus werk te maken van het behalen van de klimaat- en energiedoelen stimuleert de provincie het schoner rijden door te investeren in een netwerk van laadpunten voor elektrische auto en - fiets.

3.7 GEEN Tol OP DE A15

De komende jaren zal er veel aandacht gaan naar de aanleg van het nieuwe deel van de A15. De provincie is verantwoordelijk voor de aan- en afvoerwegen. Hierbij moet goed in de gaten worden gehouden of er overlast ontstaat voor omwonenden. Of de doortrekking van de A15 doorgaat hangt af van uitspraken van het Europese Hof en de Raad van State.

Als de A15 niet binnen de richtlijnen van stikstofuitstoot past dan zal de aanleg worden afgelast. De SP is nooit een voorstander van het doortrekken geweest. Wij willen het geld dat dan overblijft investeren in nieuw OV, bijvoorbeeld een lightrail tussen Arnhem en Nijmegen waardoor de filedruk af zal nemen.

Als de doortrekking wel doorgaat dan is de SP tegen tolheffing. Er is door de Gelderse belastingbetaler al 360 miljoen aan de weg betaald.

3.8 RailTerminal

Met de Betuweroute gaat Nederlands belangrijkste goederenspoorlijn dwars door onze provincie. Dat heeft gevolgen voor directe omwonenden. Met de Rail Terminal Gelderland wil de provincie een container overslagpunt bij Elst creëren. De SP is tegen dit geldverslindende project, dat ook nog eens tot veel overlast leidt voor omwonenden. Daarnaast wordt de druk op het gebied tussen Elst en Nijmegen, met overslag, uitbreiding van industrieterrein, A15 en Betuweroute, te groot voor omwonenden. In de omgeving zijn voldoende mogelijkheden voor containeroverslag tussen spoor, weg en water.

De toename van het goederenvervoer, inclusief gevaarlijke stoffen, over de IJssellijn, Twentelijn en Twentekanaallijn, wijzen we af.

3.9 Waterwegen

Gelderland is een waterrijke provincie. De SP is groot voorstander van vervoer over het water. Maar dit moet wel milieuvriendelijker worden. Daarom worden initiatieven voor schoner vervoer over water gestimuleerd en gefaciliteerd. Havens worden hiervoor aangepast. Denk daarbij aan faciliteiten voor het tanken van schonere brandstoffen en het veilig afvoeren van afvalstoffen. En schonere schepen kunnen korting krijgen op liggelden. De provincie moet strenger handhaven op illegale ontgassing van binnenvaartschepen.

Veerboten vormen belangrijke schakels in auto- en fietsverbindingen. De provincie houdt de veerboten over Waal, IJssel en Maas in stand.

3.10 Luchtvaart

De SP is tegen de uitbreiding van vliegveld Lelystad. De voorgenomen laagvliegroutes over onder andere de Veluwe verwerpen we. De geplande toename van (vakantie)vluchten op deze luchthaven heeft, door toename van fijnstof, CO2 en lawaai, negatieve gevolgen voor leefbaarheid en natuur in grote gebieden van Gelderland. De negatieve gevolgen zijn onomkeerbaar.

Als duurzaam alternatief voor de groei van luchtvaart zien wij meer in de verbetering van lange-afstandstreinen.

Vliegveld Teuge breidt wat de SP betreft niet uit en het gebruik van het vliegveld wordt aan banden gelegd, net als het militaire vliegveld Deelen.