Gelderland

'Vattenfall laat een maanlandschap achter'
door Rob Savelberg

COTTBUS - Schoon en milieuvriendelijk, zo presenteert Vattenfall zichzelf dezer dagen aan vier Gelderse Statenfracties op bezoek in Zweden. De Oost-Duitse bewoners van de Lausitz zien dat heel anders. Het staatsenergiebedrijf ligt er zwaar onder vuur omdat hele dorpen van de aardbodem verdwijnen. Een maanlandschap blijft achter. Een Nederlandse delegatie nam gisteren een kijkje.

René Schuster kijkt bedroefd over het troosteloze landschap van de Lausitz. Zijn dorp Lakoma, zeshonderd jaar oud, is na vijftien jaar strijd van de aardbodem verdwenen, omdat er bruinkolen in de grond zaten. Wat na het delven overblijft zijn kilometerslange kraters van wel honderd meter diep, zandstormen en een verwoest landschap. Schuster moest met 140 inwoners gedwongen verhuizen en vecht nu als milieubeschermer tegen de verdere expansie van de energiereus Vattenfall.

De schuchtere Oost-Duitser ontving afgelopen weekeinde Paulus Jansen en Agnes Lewe, volksvertegenwoordigers voor de SP. Ze protesteren tegen de geplande verkoop van Nuon aan Vattenfall, zeggen dat schaalvergroting en privatisering op de lange termijn niet meer opbrengen.

Ook wijzen ze op het slechte imago van Vattenfall in Duitsland, met hoge prijzen, verdoezelde ongelukjes bij kerncentrales en een status als een van de grootste vervuilers. "Nadat Essent net niet aan het Duitse RWE verkocht werd hebben we nu nieuwe hoop", aldus Jansen, lid van de Tweede Kamer. De Provinciale Staten van Brabant stemden vorige week tegen een verkoop van Essent. Binnenkort velt Gedeputeerde Staten een oordeel.

Agnes Lewe is aanwezig voor Provinciale Staten uit Gelderland, dat een beslissende meerderheid van ruim 40% in Nuon bezit. Ze is onder de indruk van de gigantische bruinkoolgebieden in de Lausitz, die al in de communistische DDR werden bewerkt. In de kraters wil Vattenfall nu meertjes ontwikkelen om de werkloosheid van 20% in de streek met recreatie het hoofd te bieden. Maar toeristen hebben geen trek in stofwolken.

Verhuizen

Milieuvriendelijk, zo ziet Vattenfall zichzelf. Het concern is actief in kernenergie, biologische brandstoffen en in wind- en waterkracht. Maar in Duitsland, Europa's grootste energiemarkt, zijn de Zweden hoofdzakelijk met bruinkolen bezig. 'Green coal', of 'clean coal', zo noemen ze het 'zwarte goud' vol CO2 en fijnstof.

Bij de 1600 ton megawatt die bij de beruchte bruinkolencentrale 'Schwarze Pumpe' gedolven wordt, is Vattenfall ook een testproject begonnen om vloeibaar CO2 met 'oxyfuel' en de CCS-methode onder de aarde te verstoppen.

René Schuster is echter bang dat nog meer mensen moeten verhuizen. Bijna vierduizend Oost-Duitsers in zeven dorpen vrezen voor hun bestaan. De inwoners van de gemeente Horno weten waar ze over praten. Hun dorp werd vernietigd en elders opgebouwd.

Bron: De Telegraaf, 27 april 2009.