Gelderland

De provincie Gelderland is in november 2004 gestart met een openbare EU-aanbestedingsprocedure voor de spoorlijn Ede-Amersfoort.
De te verlenen concessie heeft betrekking op de periode december 2006 tot december 2015.
Op 1 april konden vervoersbedrijven hun offerte indienen. Helaas voor de provincie heeft geen enkele vervoerder gereageerd. De geïnteresseerde partijen gaven vooral aan dat ze het eisenpakket te zwaar vonden. Ook de overnameverplichting voor het huidige NS-personeel zette kwaad bloed.
Daarmee is deze poging tot aanbesteding uitgelopen op een pure flop. De SP is niet verbaasd maar wil snel verbetering van deze slechte situatie.

Kippenlijn wordt Valleilijn
De provincie Gelderland zette in haar bestek en Programma van Eisen forse eisen neer voor de in 1903 geopende Kippenlijn: zo moest de vervoerder zo snel mogelijk over hypermodern lightrailmaterieel beschikken, een gelikt marketingplan inleveren en de frequentie van de (grotendeels) huidige uurdienst opvoeren tot een halfuurdienst. Ook moest er meer aandacht komen voor de sociale veiligheid. Deze eisen zijn niet voor niets, de provincie wil de spoorlijn omvormen tot de primaire OV-verbinding in de Gelderse Vallei, met een nieuwe look-and-feel: de Valleilijn. Op lange termijn, rond 2018, moet de spoorlijn samen met het Veluwse busvervoer en de spoorlijn Zutphen-Apeldoorn in een keer worden aanbesteed.

Naast deze stevige eisen bouwt de provincie enkele nieuwe stations aan deze lijn.
Ook wordt de huidige buslijn 86 tussen Ede en Wageningen aan deze lijn gekoppeld als het gaat om rijtijden, design en de overstaphalte op het station Ede-Wageningen.

In een eerste reactie zegt de gedeputeerde voor OV, Marijke van Haaren, teleurgesteld te zijn. Zij kondigt een diepgaande analyse naar deze aanbestedingsflop aan en zal daarnaast de geïnteresseerde vervoerders op het matje roepen voor een nadere toelichting op hun bezwaren.

Ambitieniveau: teveel, te snel en voor weinig geld
De SP is niet teleurgesteld in deze flop en zag dit allang aankomen. Nadere lezing van het Programma van Eisen geeft de vervoerders redelijk gelijk.
Voor een gelijkblijvend subsidiebedrag, zijnde 2 miljoen Euro per jaar, wil de provincie alleen maar meer waar voor haar geld krijgen. Aan de ene kant is dat wegens bezuinigingen begrijpelijk, aan de andere kant kan dat - zoals nu - leiden tot een ontspoord ambitieniveau. Een typisch geval van reizen voor een dubbeltje in de eerste klas. Wij steunen weliswaar de beoogde verbeteringen maar wensen wel dat een en ander met redelijke eisen en op een redelijke termijn gerealiseerd wordt. Ook moet de situatie voor het personeel niets te wensen overlaten.

Gelderland wil koste wat kost lightrail, ondanks groeistuipen
Een goed voorbeeld van de problematiek is de verplichting om zo snel mogelijk, liefst in het voorjaar van 2007, met lichte treinen te gaan rijden. In Nederland is alleen Syntus in de Achterhoek en Betuwe hiermee bekend, en dan wel met dieseltreinen. Een andere proef met lightrail vindt tussen Gouda en Alphen aan de Rijn plaats. NS en HTM rijden hier met aangepaste A32-trams van Bombardier. Dit proefproject draait goed maar geeft vaak problemen in de technische sfeer, zoals de treindetectie. De vervoerder met de snelste instroom van nieuw materieel had een streepje voor. Gelet op de beperkte ervaringen in Nederland is het nog maar de vraag of deze eis (of wens) op korte termijn wel realistisch is.

Procedure weer op de rails
Ook is hiermee aangetoond dat er een grens zit aan de verwachtingen die een overheid bij een aanbestedingsprocedure kan en mag stellen. Marktwerking in het OV is dus gelukkig ook maar betrekkelijk.

Overigens zou de provincie er ook voor kunnen kiezen om de spoorlijn onderhands tot 2015 aan de NS te gunnen in ruil voor een goede subsidie en een haalbaar ambitieniveau.

Nittemin wachten we af wat de volgende stappen vanuit het college van Gedeputeerde Staten zullen zijn. De gedeputeerde kan tussentijds rekenen op onze warme aandacht. Iedereen is gebaat bij een spoedige oplossing, ondanks dat het middel daartoe in het algemeen (aanbesteding) niet echt werkt. Wat dat betreft is er hoop: op aandringen van de SP wordt er een evaluatieprocedure voor OV-concessies opgezet. Het is de bedoeling dat alle Gelderse OV-concessies minimaal jaarlijks onder het vergrootglas worden gehouden.

Rijn-Gouwelijn tussen Gouda en Alphen a/d Rijn
Persbericht provincie Gelderland over falende aanbestedingsprocedure spoorlijn Ede-Amersfoort (Word-document, 36 kB)
"Geen inschrijving voor treindienst Ede-Amersfoort" Artikel Verkeerskunde.nl, 4 april 2005
Bestek Valleilijn wordt opnieuw geschreven