Gelderland

In de jaren zeventig van de vorige eeuw stortte het Duitse zusterbedrijf van Hoogovens, Hoogoven Kupferhütte, maar liefst 140.000 ton zeer giftige koperertsslakken in de uiterwaarden bij IJzendoorn. Het gaat vooral om arseen, cadmium en lood. Tot nu toe keken de verantwoordelijke overheden de andere kant op. Maar nu het Ministerie van VROM alsnog met geld over de brug komt lijkt de provincie Gelderland medewerking te weigeren voor een spoedsanering. Dat was reden genoeg voor de Gelderse SP om schriftelijke vragen te stellen.

Schriftelijke vragen op grond van art. 42 Reglement van Orde van Provinciale Staten van Gelderland over de sanering van vervuilde uiterwaardengrond bij IJzendoorn

Aan: de voorzitter van Provinciale Staten
van Gelderland
Dhr. C. Cornielje

Arnhem, 28-09-2005

Geachte voorzitter,

In de jaren zeventig zijn door Hoogoven Kupferhütte uit Duisburg op zeer grote schaal hoogovenslakken gestort in de uiterwaarden bij IJzendoorn. Volgens een artikel uit dagblad De Gelderlander van 21 september 2005 (“Sanering slakstort verloopt in slakkentempo”) zou het gaan om 140.000 ton kopertsslakken. Deze slakken bevatten zeer giftige zware metalen, zoals lood, arseen en cadmium. Reeds in de jaren negentig zou er sprake geweest zijn van vervuiling van het grondwater. Een medewerker van uw afdeling bodem bevestigde mij desgevraagd dat er sprake is van uitloging van deze giftige stoffen.
Het Ministerie van VROM zou onlangs (eindelijk) geld beschikbaar hebben gesteld voor de bodemsanering. Maar de provincie Gelderland zou, ondanks deze toezegging, vooralsnog niet over willen gaan tot de sanering.
In verband daarmee stellen wij u de volgende vragen:

1. Was het storten van de slakken in de zeventiger jaren een legale activiteit? Zo niet, in hoeverre zijn er juridische stappen mogeljk tegen Hoogoven Kupferhütte?

2. Is het juist dat het Ministerie van VROM, wegens de zeer omvangrijke vorm van de bodemvervuiling, bevoegd gezag is? Klopt het dat VROM geld beschikbaar heeft gesteld voor de sanering van de uiterwaarden?

3. Klopt het dat u desondanks niet bereid bent om mee te werken aan deze sanering ? Kunt u uw besluit toelichten? Hoe verhoudt uw beslissing zich tot een beschikking van het College van GS uit 1998 dat de sanering binnen vier jaar dient plaats te vinden?

4. Bent u het met de SP eens dat wegens de reeds vele jaren geconstateerde verspreiding van uiterst giftige stoffen, met spoed een sanering dient plaats te vinden? Zo nee, waarom niet?

5. Is het juist dat door het uitblijven van de bodemsanering economische activiteiten worden belemmerd?

6. Welke gevolgen hebben de plannen “Ruimte voor de Rivier” voor deze sterk vervuilde uiterwaardenlocatie?

Namens de Statenfractie van de Socialistische Partij
Toine van Bergen, statenlid

Bijlage: Artikel De Gelderlander van 21 september 2005

Sanering slakstort verloopt in slakkentempo

Door FRED EGGINK

IJZENDOORN - De vlag ging vorige week al voorzichtig in top bij de gemeente Neder - Betuwe. Aan de slepende kwestie van sanering van vervuilde uiterwaardengrond bij IJzendoorn lijkt een einde te komen.
Na elf jaar reageert het ministerie van VROM op een brandbrief van de gemeente. Het college van burgemeester en wethouders wrijft zich van ongeloof in de ogen, want VROM meldt dat de gemeente niet in de geldbuidel hoeft te tasten.

Eindelijk een oplossing voor een milieuprobleem, dat in de jaren zeventig begon. De feiten op een rij: Hoogoven Kupferhütte uit Duisburg stort op de locatie van de voormalige steenfabriek 140.000 ton koperertsslakken. In 1990 komen de eerste signalen van verontreinigd grondwater. Zeven jaar later breidt de verontreiniging uit, waarna de toenmalige gemeente Echteld bij de provincie aandringt op saneren van de vervuilde grond. Het gaat met name om lood, arseen en cadmium, dat op een diepte van vijfenhalve meter ligt. De hoeveelheid cadmium, zo wijst een onderzoek van 1997 uit, overschrijdt 216 keer de toegestane norm. Naar schatting loopt de 'grote schoonmaak' flink in de papieren: van enkele miljoenen tot mogelijk tientallen miljoenen euro's.

Doordat het erts diep zit en aangezien er geen aanwonenden zijn, is er al die jaren volgens de gemeente geen gevaar voor de volksgezondheid geweest.

Toch blijft sanering hoog op het verlanglijstje staan. Maar het wordt wel steeds stiller rond 'IJzendoorn'. De nieuwe herindelingsgemeente heeft geen geld, de kwestie lijkt onder te sneeuwen.

Tot VROM zich vorige week meldt. Woordvoerder Paula van Dael: "Wij stellen een budget beschikbaar. Dat gaat naar de provincie. Die beslist wat en wanneer de sanering gaat gebeuren."

Wat zegt de provincie? Woordvoerder Johan Visser: "IJzendoorn staat niet op de bodemsaneringsuitvoeringslijst. Er is geen probleem met de volksgezondheid. Ik weet wel dat er jarenlang over gesteggeld is."

Wethouder Janneke Talman van de gemeente Neder-Betuwe reageert stomverbaasd: "Van de provincie hebben we andere signalen gekregen. Daar heeft het wel op de urgentielijst gestaan. Kennelijk is het daar ook ondergesneeuwd. We zullen ze er snel over aanspreken. Want er moet nu wel iets gebeuren. De eigenaar van toen treft geen blaam, want in die tijd was daarvoor geen wetgeving."

Hoe nu verder? Het terrein is eigendom van Dekker, die er een zand- en grindoverslag wil bouwen. Talman: "Maar dat is door de Raad van State afgekeurd. Het ligt nu stil. Als er wat gaat gebeuren, moeten we eerst saneren. Het kan ook zijn dat er een meestromende geul komt in het kader van de nieuwe plannen van Ruimte voor de Rivier."

SP stelt vragen over IJzendoorn