Gelderland

De Tweede Kamer heeft ingestemd met het plan “Ruimte voor de Rivier” . Uitgegaan wordt van wetenschappelijk niet bewezen zeer hoge waterstanden, waardoor vergaande ingrepen worden doorgevoerd. Ook in Gelderland. Bewoners van Lent moeten hun monumentale panden verlaten, en een groot stuk cultuurhistorie van het dorp gaat daardoor verloren. Bovendien neemt de kans op overlast van kwelwater in het dorp toe. En de hoogwatergeul Veessen- Wapenveld wordt aangelegd dwars door het Wapenveldse Broek, onlangs nog gekozen tot één van de mooiste gebieden van Nederland. Terwijl er sterke aanwijzingen zijn, dat door deze maatregel het gevaar voor overstromingen juist groter wordt. Hoe heeft het zover kunnen komen, en welke belangen spelen er werkelijk?

Afgelopen week werd bekend dat ambtenaren kamerleden nogal eens selectief van informatie voorzien, om hun eigen doelstellingen door te drukken. Een recent voorbeeld hiervan is de eenzijdige beïnvloeding van kamerleden in de kwestie van de uitzending van troepen naar Afghanistan. Ook in de kwestie “Ruimte voor de Rivier” lijkt hiervan sprake te zijn. Een onderzoekscommissie hoorde bijna alleen maar voorstanders van de maatregelen van staatssecretaris Schulz. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat onze rivieren in de toekomst 18.000 m3/ seconde moeten kunnen verwerken. Via de Rijn bij Lobith komt echter op dit moment nooit meer dan 12.500m3/ seconde ons land binnen.

Door klimaatveranderingen kunnen we vaker rekenen op felle regenbuien. Naar verwachting zal ook de zeewaterspiegel stijgen, als gevolg van het broeikaseffect. Wetenschappers gaan er daarom vanuit dat de rivieren in de overzienbare toekomst maximaal 16.000m3 per seconde moeten kunnen bevatten. Als hiervan was uitgegaan waren de dijkverlegging bij Lent en en de hoogwatergeul bij Veessen in ieder geval in de komende tientallen jaren niet nodig geweest. Maar de politiek besloot uit te gaan van 18.000m3/seconde.

Waarom heeft de politiek in grote meerderheid besloten om uit te gaan van wetenschappelijk niet onderbouwde zeer hoge waterstanden? In de wandelgangen wordt het toegegeven, maar officieel komen ze er niet voor uit. Diverse gemeenten hebben plannen om dichtbij de rivier nieuwe woningbouwprojecten te realiseren. Dat was enkele jaren geleden, vlak na de kritische hoge waterstanden van 1993 en 1995, nog streng verboden. Immers, de uiterwaarden moesten beschikbaar blijven voor de opvang van water.

Die strenge regels waren een doorn in het oog van projectontwikkelaars. Want wonen aan het water is populair, en levert voor hen veel geld op. Het gaat niet om de goedkoopste woningen die op deze plaatsen gebouwd worden. Voor gemeenten is het ook heel aantrekkelijk, omdat de bouw van luxe villa’s in de uiterwaarden veel geld oplevert in de vorm van onroerend zaakbelasting. Een gezamenlijke lobby van diverse gemeentes en projectontwikkelaars bij het Rijk bleef niet zonder resultaat: de regels werden afgezwakt. Er kan weer gebouwd worden pal aan de rivier. Onder andere in Tiel, Grave, Kampen en Arnhem (Meinerswijk). Het gemeentebestuur van Nijmegen was trouwens heel lang voorstander van de dijkverlegging bij Lent, omdat dit samen kon gaan met de bouw van luxe woningen op een schiereiland in de Waal.

Partijen als PvdA en GroenLinks roepen dat de extreem hoge norm van 18.000m3/ seconde echt nodig is om rampspoed te voorkomen. Maar hoe kan het dan dat vertegenwoordigers van deze partijen ( de Amsterdamse GroenLinks- wethouder Maarten van Poelgeest en PvdA- wethouder Duijvestein van Almere) ervoor pleiten om het IJmeer tussen Almere en Amsterdam te bebouwen met woningen in de dure koopsector? Geldt het probleem van de verhoging van de zeespiegel in dat geval ineens niet meer?

De onrealistisch hoge norm van 18.000 m3/seconde is bedacht als “wisselgeld” om dit soort projecten mogelijk te maken. Het werkelijke verhaal is, dat de bewoners van Lent en de regio Veessen/Wapenveld geslachtofferd worden om de projectontwikkelaars hun gang te kunnen laten gaan.

(Door Toine van Bergen, statenlid van de SP in Gelderland)

Adviseur Rijkswaterstaat: gevaar neemt juist toe door hoogwatergeul Veessen- Wapenveld