Gelderland

Wat is de mening van de SP over Regiorail Stedendriehoek én hoe zou het beter kunnen?

In 2000 verscheen de Netwerknota "verbinden en ontsluiten" van de provincie Gelderland. Hierin werd aangegeven dat er voldoende potentie was voor de bouw en exploitatie van nieuwe treinstations in de Stedendriehoek. In februari 2005 hebben Provinciale Staten met dit voornemen én de nieuwe opzet voor het busvervoer in de regio ingestemd.

De SP is géén tegenstander van nieuwe stations. Het is juist goed om nieuwe stations op het platteland te openen. Dit vergroot de bereikbaarheid van de dorpen op het platteland en biedt sneller en comfortabeler vervoer dan de streekbus. De opening van het nieuwe station in Twello juichen wij van harte toe, zelfs wanneer dit een hoog prijskaartje heeft: het hele plan heeft 13,7 miljoen Euro gekost.

Er zijn echter minpunten aan dit systeem:

* Buslijnen 111 (Apeldoorn-Deventer) en 114 (Zutphen-Apeldoorn) zijn opgeheven. Lijn 170 (vroeger Epe-Terwolde, nu Epe-Twello) is gedeeltelijk veranderd. Reizigers uit Wilp-Achterhoek en Welsum hebben geen bus meer.

* Overdag rijden er twee soorten bussen vanaf station Twello: stationsbussen en flexbussen. De stationsbussen worden door vrijwilligers gereden. De stationsbussen rijden aansluitend op de trein vanaf station Twello en tussen de kleinere stations, zoals Klarenbeek - Voorst/Empe. In de avonduren rijdt de "flexbus" vanaf station Twello: er rijden twee bussen: een bus rijdt naar de dorpen ten noorden van Twello, de andere bus rijdt naar de dorpen ten zuiden van Twello. De beroepschauffeur bepaalt zelf welke route hij kiest om een passagier naar huis te brengen. De flexbus heeft als nadeel dat hij in 50 minuten tijd vanaf station Twello rijdt. Onderweg opstappen richting het station in Twello is onmogelijk vanwege het ontbreken van een vaste rijroute en het feit óf de bus wel rijdt, want als er geen passagiers vanaf het station mee willen reizen blijft de bus stilstaan.
Voor de stationsbussen zijn tachtig vrijwilligers nodig. De bezetting van de bussen had beter door beroepschauffeurs kunnen plaatsvinden: zij kennen de omgeving en procedures en zijn een stabiele factor. Daarnaast kennen beide bussen een passagierslimiet: er kunnen maxmimaal 8 mensen meereizen. Wie niet mee kan omdat er teveel mensen meereizen, moet één uur wachten. Er geldt geen thuiskomgarantie.

* De tarieven stijgen. De trein is over het algemeen twee keer duurder dan de streekbus. Er zijn twee dagkaarten: een dagkaart voor de stationsbussen van 3 Euro, een dagkaart voor het hele systeem van 6 Euro. Dit is een hoge prijs voor vervoerbewijs dat in een beperkt gebied geldig is. Daarnaast wordt de basisstrip in rekening gebracht bij het instappen in een andere bus buiten de Stedendriehoek (bijvoorbeeld de snelbus Apeldoorn-Ede), wat extra kosten met zich meebrengt. Treinabonnementen zijn overigens duurder dan busabonnementen.
Een voorbeeld gebaseerd op de prijzen van 2006: een maandabonnement vol tarief per trein voor het traject Twello-Apeldoorn kost 60,50 Euro, voor een soortgelijk busabonnement betaal je 35,10 Euro.

* Er is sprake van een toename in reistijd. Richting Apeldoorn gaat de reis iets sneller, richting Deventer loopt de reistijd tot maximaal 30 minuten op. Reizigers naar Teuge moeten daar overstappen van de stationsbus op de stadsbus, wachttijd: 10 minuten of - bij een gemiste aansluiting - een uur (in de daluren).

* In Twello komt een parkeerprobleem: er zijn weinig parkeerplaatsen bij het station. Een nieuw station heeft een bepaalde wervingskracht, die ook automobilisten aantrekt. Elders in den lande werkt de NS aan uitbreiding van het aantal beschikbare parkeerplaatsen bij stations. Dit kan ook in Twello gaan gebeuren, maar de beschikbare ruimte is beperkt.

* Buiten de spits rijdt de stoptrein tussen Apeldoorn en Deventer maar één keer per uur. Dat is weinig concurrerend voor een vervoersconcept tussen twee grote steden.

* Het plan is duur en heeft een onzekere toekomst!
De nieuwe stations op de spoorlijn Apeldoorn-Zutphen zijn zonder bijbetaling door de provincie in de dienstregeling opgenomen: NS Regions exploiteert deze lijn en is verplicht om nieuwe stations te bedienen. Dat geldt niet voor de spoorlijn Apeldoorn-Deventer: dit behoort tot het zogenaamde "hoofdrailnet". NS Reizigers eist voor de bediening van nieuwe stations aan het hoofdrailnet 1500 in- en uitstappende passagiers per dag, wat voor wat betreft Twello nog niet wordt gehaald. Daarom moet de provincie Gelderland jaarlijks een fors bedrag aan NS betalen voor zowel de bediening als het gebruik van het spoor: bij minder dan 1200 instappers per dag 830.000 Euro per jaar, bij 1625 passagiers 320.000 Euro per jaar, wat de vergoeding voor het gebruik van spoor en stations tussen Apeldoorn en Deventer dekt. Dit wordt betaald door de opheffing van buslijnen 111 en 114, wat 995.000 Euro per jaar oplevert. Het slechtst denkbare scenario van 1200 passagiers per dag levert in elk geval 165.000 Euro structureel per jaar op.
De aansluitende bussen kosten in het slechtste geval - wanneer de passagiersaantallen achterblijven - 342.000 Euro voor de periode tot december 2008. Dit wordt uit een reservefonds van de provincie Gelderland gedekt. Voor het hele plan geldt dat de kosten alleen de komende 2 jaar volledig gedekt worden, voor de periode erna is nog niets vastgelegd.

Deze minpunten zijn deels een centenkwestie. De provincie Gelderland wil de Rijksbezuinigingen op het openbaar vervoer niet zelf opvangen. Daarom wordt er gezocht naar alternatieve middelen om het OV overeind te houden, bijvoorbeeld door het inzetten van een treinverbinding en door middel van aansluitende bussen het passagiersaantal - en dus de inkomsten uit kaartverkoop - te verhogen. Daar is wat voor te zeggen, maar dan moet het busvervoer wel goed zijn: voldoende capaciteit, een goede verhouding tussen prijs en kwaliteit en een frequentie die kan concurreren met andere vervoersmiddelen. Daarnaast is er ruimte om een deel van de bezuinigingen vanaf 2007 te compenseren, aangezien er dan miljoenen uit het NUON-dividend vrijkomen voor structureel nieuw beleid. Her en der de ergste nood lenigen vinden wij zeer bespreekbaar.

Zeer succesvolle actie tegen verslechterd busvervoer Twello