Gelderland

De provincie Gelderland wil geen proef met goedkoper openbaar vervoer houden. Dat blijkt uit de beantwoording van schriftelijke vragen die SP-statenlid Alex Mink heeft gesteld. De SP wil dat de provincie ook een proef met goedkoper openbaar vervoer houdt en daarmee het voorbeeld van de provincie Noord-Brabant volgt. Volgens het dagelijks provinciebestuur past zo’n proef niet in het beleid en is er geen geld voor.

SP-statenlid Alex Mink: "Dat is een wel erg gemakkelijke reactie. Schijnbaar kiest het college liever voor het gratis reizen door enkele kleine doelgroepen als lokkertje dan voor een proef met goedkoper openbaar vervoer voor alle reizigers." De SP gaat werken aan een voorstel om toch enkele proeven met goedkoper openbaar vervoer te houden.

Lees hieronder de vragen en antwoorden:

Inleiding

De provincie Noord-Brabant verlaagt op 1 januari aanstaande de tarieven voor busreizigers tussen 12 en 65 jaar. Zij kunnen voor een periode van 18 maanden tegen een wezenlijk lager tarief gebruikmaken van het stads- en streekvervoer in de concessiegebieden waarvoor deze provincie het bevoegd gezag is. In dit kader wil de SP graag een reactie van het college over de haalbaarheid en de kosten van een dergelijk experiment in de provincie Gelderland.

Vragen

1. Is het college bekend met dit beleid van de provincie Noord-Brabant 1?

Ja.

2. Is er overwogen om ook een proef met generiek verlaagde tarieven voor het stads- en streekvervoer te houden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, in welke vorm en op welke termijn?

Nee, er is niet overwogen om generiek verlaagde tarieven toe te passen voor het stads- en streekvervoer. Voor een dergelijke aanpak is geen budget beschikbaar bovendien past het niet binnen het huidige beleid. Ons college richt zich met haar initiatieven van gratis en goedkoop openbaar vervoer op het promoten van het ov en het faciliteren van de bereikbaarheid. Generieke tariefacties dragen niet bij aan het realiseren van de gewenste kwaliteitsverbeteringen in het ov.

3. In mei 2008 heeft er in Noord-Brabant een proef met goedkoper openbaar vervoer voor specifieke doelgroepen (12- en 65+) plaatsgevonden. Uit de evaluatie van deze proef blijkt dat er 17% nieuwe reizigers zijn aangetrokken. Deze doelgroepen konden voor een tarief van € 0,30 in de spits- en daluren reizen. Dit betrof een vorige proef. Acht het college een dergelijke proef mogelijk? Indien het college afwijzend staat tegenover een proef als bedoeld in vraag 2: acht u dan een dergelijke proef mogelijk als variant van een proef met
generiek verlaagde tarieven?

Een proef met generiek verlaagde tarieven past niet binnen de huidige beleidsmatige en beschikbare budgettaire kaders. De proef in Brabant waar u op doelt is gestart met ingang van 1 mei 2008 en loopt tot 1 november 2009. De eerste resultaten die u noemt zijn tussenresultaten en hebben betrekking op een enquête onder de doelgoep van 65+ en naar onze informatie nog niet beschikbaar voor publicatie.

4. Het budget voor de opbrengstenderving ov-pilots bedraagt € 10,15 miljoen (waarvan in 2008 € 0,5 miljoen en in 2010 € 4,75 miljoen) 2. Dit zijn de kosten voor de situatie in Noord-Brabant. Kunt u een indicatie geven van de kosten voor een proef met generiek verlaagde
tarieven en een proef met specifiek verlaagde tarieven (12- en 65+) in de Gelderse concessiegebieden?

De kosten van dergelijke projecten gratis openbaar vervoer worden beïnvloed door factoren die vooraf moeilijk zijn in te schatten. Op grond hiervan hanteert bijvoorbeeld de provincie Noord-Brabant een bandbreedte van +25%. Dit leidt voor ons college, exclusief de stadsregio Arnhem Nijmegen, bij benadering tot het volgende kostenoverzicht:

Exploitatiekosten per jaar (inclusief derving) (incl. 25% bandbreedte)
Doelgroep 12– en 65+ € 1,9 mio Generiek € 20 mio

Uit de beschikbare informatie blijkt dat de totaalkosten van het project in Brabant ruim € 20 mio
per jaar zijn. Dit is exclusief de Stadsregio Eindhoven. Het vraagstuk over de structurele financiering
voor de periode na 2010 staat nog open.

5. Momenteel loopt er in Apeldoorn en Ede een proef met gratis stadsvervoer voor WMO-geïndiceerden die een pasje voor de Regiotaxi Gelderland hebben3. Kan het college aangeven wat tot nu toe de resultaten en kosten van deze proef zijn?

De proef Vrij reizen Wmo wordt gehouden in de gemeenten Ede en Apeldoorn en in de regio Achterhoek. In deze gebieden gaat het om een populatie van 20.000 mensen met een mobiliteitsbeperking die in het bezit zijn van een regiotaxipas (Wmo-geïndiceerd). De proef loopt af op 1 maart 2009. Hierna vindt de eindevaluatie plaats die voor de zomer 2009 is afgerond. Uit de tussenevaluatie blijkt dat in totaal 52% van de WMO’ers tijdens de proef met regulier openbaar vervoer heeft gereden. 40% deed dat overigens al vanaf het begin van de proef. Ongeveer 12% van de Wmo'ers betreft nieuwe ov-reizigers, in absolute aantallen zijn dit circa 2500 personen. De personen met een beperking die al gebruik maakten van bus of trein, zijn frequenter gaan reizen.

Het 0-tarief is - zo blijkt uit enquêtegegevens - de belangrijkste prikkel om het reisgedrag aan te passen. Maar ook het feit dat uitgebreide schriftelijke informatie is verstrekt en ruim 10% van de Wmo'ers een (speciale) toegankelijke demobus hebben bezocht, zijn belangrijke factoren. Omdat een groot deel van de Wmo'ers reeds voor de proef het gewone openbaar vervoer gebruikte (circa 8000 personen) is sprake van relatief hoge jaarlijkse dervingskosten (circa € 250.000) bij de openbaar vervoerbedrijven (i.v.m. het wegvallen van reizigersbijdragen). De totale kosten van de proef bedragen circa € 900.000. Behalve het aanbieden van gratis ov is fors
ingezet op een communicatietraject (inclusief foldermateriaal en helpdesk) en de inzet van een speciale demobus om potentiële gebruikers kennis te laten maken met de huidige gebruiksmogelijkheden van het busvervoer. Uiteraard zijn ook kosten verbonden aan projectleiding, monitoring en evaluatie.