Gelderland

Gelderse SP-Statenleden Paul Kusters en Eric van Dijk vinden dat de provincie meer moet doen om het verwijderen van asbest te versnellen. Zo willen de SP-ers dat er een regeling komt voor het aanpakken van asbest op en rond woningen. Daarnaast wil de SP ook dat de subsidieregeling voor het verwijderen van asbest van agrarische daken wordt verlengd. Daarom pleit de SP ervoor dat de provincie in kaart brengt waar in Gelderland asbestdaken liggen en komt met een stevig plan van aanpak dat snel uitvoerbaar is.

Dit opinieartikel is in ingekorte versie gepubliceerd in de Gelderlander van 4-2-2017.

Het Rijk heeft per 2024 een verbod op asbestdaken ingesteld. Alle daken zijn dan tenminste 30 jaar oud. Sinds 1993 wordt er geen asbest meer gebruikt in de bouw. SP-Statenleden Paul Kusters en Eric van Dijk vinden dat de provincie echt voortvarender aan de slag moet: ‘Het jaar 2024 lijkt misschien ver weg. Maar als je de zaken goed bekijkt, dan staat er een flinke operatie voor de deur. Alle asbestdaken in Gelderland moeten vervangen worden. Een eerste, ruwe inventarisatie komt al tot 14 miljoen m2 asbest. Daarvan ligt 1,7 miljoen m2 op de daken van zo’n 50.000 woningen. In de provincies Limburg en Overijssel is men al van start gegaan. Gelderland zit te lang in de wacht, dat moet en kan anders!’

Waarom asbestdaken vervangen?

Na dertig jaar is de kans groot dat de verbinding (bijvoorbeeld cement) tussen de asbestvezels uiteen valt. Invloed van het weer speelt daarbij een belangrijke rol. Deeltjes raken los, waaien weg of spoelen uit en komen in de nabije omgeving van het dak terecht. Bij inademing kan zich, in de loop der jaren, kanker ontwikkelen. Er moet volgens de SP vaart worden gemaakt met het verwijderen: de risico’s nemen toe met het verouderen van de daken.

Woningen en andere gebouwen

De grote woningbouwcorporaties hebben het verwijderen van asbest al in hun reguliere onderhoudstaken opgenomen. Maar hoe is dit bij kleinere corporaties geregeld? En dan zijn er nog particuliere woningen en allerlei andere gebouwen met asbest op het dak. Als particulier ben je aansprakelijk voor het verwijderen van asbest na een brand of bij instorting. Zijn woningeigenaren daarvan voldoende op de hoogte? Wat de SP betreft komt er voor deze gebouwen ook een ondersteunende, financiële regeling in samenspraak met de gemeenten. Het zou ook goed zijn om met allerlei partners samen een bewustwordingscampagne te starten.

Paul Kusters pleit, net als zijn SP collega's in Overijssel, voor het opstellen van een Asbest-atlas: ‘Het lijkt ons verstandig als we in Gelderland exact in kaart brengen waar zich wat bevindt en hoe dringend het vervangen moet worden. Gebruik de kennis en ervaring van buiten en binnen de provincie en werk doelgericht. Zo ontwikkelde men in de Achterhoek de ‘asbesttrein’, waarbij dakeigenaren met elkaar verbonden worden, opdat ze samen goedkoper en efficiënter de daken kunnen verwijderen. Zoek dus de goede voorbeelden en gebruik ze.

En wat weten we van de asbest die eerder ‘opgeruimd’ is? Het was in het verleden niet ongebruikelijk om asbest onder een dikke laag grond te bedelven. Zijn deze plekken in kaart gebracht? Wat we niet willen zijn onverwachte problemen zoals recent (november 2016) met het Elzenbos in Brummen waar bij werkzaamheden veel asbest onder de grond werd aangetroffen. Mensen moeten niet onverwacht blootgesteld worden aan risico’s.

Kusters en van Dijk vinden ook dat de provincie in gesprek moet met alle betrokkenen: ‘Luister goed en informeer ze vooral zorgvuldig over de risico’s. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de handhaving van het verbod (na 2024). Maar ze zijn ook vaak betrokken bij de exploitatie van vastgoed met asbestdaken. Denk bijvoorbeeld aan verenigingsgebouwen, zoals sportparken. Voorkom dat mensen onder druk of dreiging van handhaving (boetes) overgaan tot dumping van hun asbest.’

‘En wat in ieder geval voorkomen moet worden is dat we in de haast om ons doel te behalen allerlei niet gecertificeerde bedrijven aan de slag laten gaan met inventarisaties en verwijdering. Zorgvuldigheid staat voorop, de gezondheid van alle betrokkenen moet bij het aanbesteden nadrukkelijk meegenomen worden.’

Hoge kosten, voldoende steun?

De totale verwijderingskosten zijn geschat op € 570 miljoen, dus € 80 miljoen per jaar voor de aanstaande periode. In oppervlakte ligt de grootste opgave in Gelderland bij de 9 miljoen vierkante meter op agrarische gebouwen. De provincie moet dus meerdere sporen gelijktijdig spoor bewandelen. Wil Gelderland de doelstelling op tijd halen dan moet het tempo waarin de daken vervangen worden verviervoudigen, zo berekende de provincie.

Gelderland onderkent het probleem al enige tijd en verstrekte tot eind oktober 2016 een succesvolle subsidie: ‘Asbest eraf, zonnepanelen erop’. Het verwijderen van asbestdaken biedt ook de kans om het bedrijf of gebouw te verduurzamen. In de Gelderse Staten wordt nu door verschillende partijen, onder wie de SP, gepleit voor verlenging van die subsidie.

De SP vraagt zich af of de financiële ondersteuning wel genoeg is. Kusters: ‘De provincie schat dat het verwijderen en vervangen van asbest ongeveer € 40,- per m2 zal kosten. Er moet door iedereen dus stevig in de eigen zak worden gegrepen. Hoe realistisch is de huidige financiële ondersteuning? Niet iedereen heeft de financiële armslag om dit te doen. Is de provincie bereid om hier extra gelden voor vrij te maken? Het op grote schaal verwijderen van asbest kan een impuls zijn voor de werkgelegenheid en voor de daarbij betrokken Gelderse bedrijven.’

Samenvattend, onze kernpunten:

- Zorgvuldige inventarisatie en sneller aanpakken

- Subsidie voor vervanging asbest op/rond woningen

- Verlenging subsidie agrarische asbestdaken

- Wel kwaliteit, géén beunhazerij

- Goede voorlichting aan Gelderlanders over asbest en verwijdering

- Gelders geld voor Gelderse bedrijven en Gelderse werkgelegenheid