Gelderland

Busreizigers in het KAN worden in de toekomst beter bediend. De provincie Gelderland overweegt de instelling van een OV-autoriteit voor de gehele provincie, en wil graag meepraten als het gaat om het OV in het Knooppunt Arnhem-Nijmegen. Daarnaast wordt de Achterhoekse aanpak - treinen als hoofdvervoermiddel en de bus en Regiotaxi voor de ontsluiting - ook elders in de provincie ingezet. Deze zaken vormen de hoofdlijnen van de antwoorden op schriftelijke vragen, die de SP-fractie stelde naar aanleiding van het krantenartikel "Een bedrijf voor bus, trein in het KAN?" , in De Gelderlander van 15 december 2005. De SP is erg verheugd met deze stellingname van de provincie.

Buspassagiers in het KAN zouden volgens het krantenartikel in de toekomst bediend worden door 1 bedrijf dat meteen alles zou regelen. Momenteel hebben reizigers rondom Arnhem en Nijmegen te maken met verschillende bedrijven en een tweetal marktgebieden: KAN Noord (Arnhem e.o.) en KAN Zuid (Nijmegen e.o.). Tot overmaat van ramp zijn sommige lijnen "grensoverschrijdend": een andere overheid gaat over die buslijn en verleend een concessie aan een OV-bedrijf voor het gebied waar deze buslijn vandaan komt. Reizigers trekken zich niets aan van deze papieren tijgers maar worden vaak wel geconfronteerd met de nadelige gevolgen van niet-afstemming tussen overheden: buslijnen worden in twee stukken geknipt, recentelijk nog tussen Tiel en Nijmegen, er rijden meerdere vervoerders en aansluitingen worden in de praktijk moeilijker.

Toch is er hoop voor de OV-gebruikers. De provincie en het KAN zijn bezig met de aanbesteding van de concessie Rivierenland. In 2008 wordt dit gebied opnieuw aanbesteed, deze keer - afhankelijk van Haagse ontwikkelingen - waarschijnlijk samen met de treindienst Arnhem-Tiel. In januari 2003 werden reizigers letterlijk geconfronteerd met de kou tussen de twee overheden toen bleek dat de buslijn Tiel-Nijmegen in twee stukken werd geknipt. Deze samenwerking moet dergelijke ellende voorkomen. Ook komt het voor dat een van de overheden het initiatief neemt tot een project en de ander daarbij aansluit. Dat is een uitstekende zaak.

Het meest verheugende nieuws voor de reizigers is dat beide overheden de noodzaak erkennen om te komen tot een betere organisatie en aansturing van het OV. Een mogelijke optie daartoe is de vorming van een gezamenlijke OV-autoriteit. In Duitsland bestaan dergelijke samenwerkingsverbanden al in de vorm van de Verkehrsverbunde. In veel regio's betekent dat een samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven, feitelijk de OV-bedrijven, waarbij men verantwoordelijk is voor de hoofdlijnen van de exploitatie en de ontwikkeling van bus- en treindiensten. In Nederland is deze ontwikkeling overgewaaid richting het noorden en wel in de vorm van het OV-bureau Groningen en Drenthe.

De SP wil eigenlijk ook een dergelijk OV-bureau in Gelderland hebben. Dit is het beste voor alle partijen: er wordt samengewerkt, beleid wordt gezamenlijk ontwikkeld en problemen tussen OV-bedrijven worden voorkomen. Bij de behandeling van de nieuwe Netwerknota Openbaar Vervoer zullen wij voorstellen hierover doen. Opties zijn in dit geval aardig, maar daadwerkelijke realisering van dit idee is nog mooier.

Een probleem wordt hiermee totaal opgelost: de oncontroleerbaarheid van het KAN. Anders dan bij de provincie kennen kaderwetgebieden geen volksvertegenwoordiging. De gemeenteraden van de KAN-gemeenten sturen wel leden naar de KAN-raad maar deze raad is niet openbaar. Een gezamenlijke OV-autoriteit wordt echter gecontroleerd door de inwoners van Gelderland via hun volksvertegenwoordigers en valt via deze weg te beinvloeden.
Inwoners van het KAN krijgen zo via een omweg inspraak.

Tekst beantwoording schriftelijke vragen

Vraag 1: Bent u bekend met de inhoud van dit krantenartikel?

Antwoord: Ja, wij zijn bekend met de inhoud van het krantenartikel.

Vraag 2: In het artikel wordt het volgende geschreven over de concessieverlening van enkele spoorlijnen: “Naast busvervoer wil het regionaal bestuur de treindiensten Arnhem-Tiel, Arnhem-Doetinchem (…) onderbrengen in een uit te geven concessie voor openbaar vervoer.”

Dit streven heeft invloed op de huidige positionering van de provincie als concessieverlener voor deze spoorlijnen. Wat is, in het licht van het hiervoor gestelde, uw mening over dit voornemen?

Antwoord: Trein en bus in één concessie onderbrengen heeft ook onze voorkeur. Vervoerkundig heeft deze aanpak zijn waarde bewezen in De Achterhoek en bij Zutphen-Hengelo-Oldenzaal. Daar waar mogelijk streven wij zo’n aanpak ook elders na in de provincie Gelderland. Ook in samenwerking met een openbaar vervoer autoriteit als het KAN. Inmiddels zijn de eerste stap-pen gezet om tot een dergelijke samenwerking te komen met het KAN. Een projectgroep onder leiding van de provincie Gelderland is gestart met de voorbereidingen van een openbare intermodale aanbesteding van het openbaar vervoer in Rivierenland met ingang van 1 januari 2009. De nog te decentraliseren treindienst Tiel-Arnhem maakt hier deel van uit. In dit kader kunnen analoog aan De Achterhoek en Zutphen-Hengelo-Oldenzaal zowel de provincie Gel-derland als het KAN respectievelijk Regio Twente een concessie openbaar vervoer verlenen voor het deel van het grondgebied waartoe zij verantwoordelijk en bevoegd zijn. Uw opvatting dat een voornemen één concessie openbaar vervoer uit te geven voor de genoemde spoorlijnen van invloed is op de huidige positionering van de provincie Gelderland als concessieverlener voor spoorvervoer delen wij dan ook niet.

Vraag 3: Kunt u in het globaal een beeld geven van de samenwerking tussen de provincie en het KAN op het beleidsterrein OV?

Antwoord: Zowel de provincie als het KAN hebben hun eigen verantwoordelijkheid en bevoegd-heid op het gebied van openbaar vervoer. In de relatie met het KAN heeft de provincie Gel-derland de ene keer de functie van initiatiefnemer en onderneemt dan ook actie terwijl het KAN deelnemer is. De andere keer ligt het initiatief en de actie bij het KAN terwijl de provincie deelnemer is. Als provincie Gelderland herkennen wij deze relatie.

Vraag 4: Het krantenartikel geeft duidelijk aan dat er sprake is van een voornemen. In het kader hiervan is er ook nog geen contact geweest tussen het AB van het KAN en de aangesloten gemeenten. Ongetwijfeld zal dit overleg nog plaatsvinden. Bent u bereid om eveneens deel te nemen aan dergelijke initiatieven, aangezien de beoogde bemoeienis met de spoorlijnen van Syntus invloed zal hebben op het realiseren van provinciaal beleid?

Antwoord: Ja. Uiteindelijk gaat het om (potentiële) reizigers die zich bij hun mobiliteit niets aan-trekken van concessiegrenzen. Overigens wordt in het bewuste krantenartikel opgemerkt, dat het KAN-bestuur de Minister van Verkeer en Waterstaat heeft gevraagd om Novio langer door te laten rijden op de huidige concessie. Het is goed voor u om te weten, dat in dit kader op meerdere momenten tussen de provincie Gelderland en het KAN besprekingen zijn gevoerd om te komen tot een betere aansturing c.q. organisatie van het openbaar vervoer in de provincie Gelderland. Een gezamenlijke openbaar vervoerautoriteit is daartoe een optie.