Gelderland

Uit antwoord op statenvragen van de SP blijkt dat de provincie beleid gaat ontwikkelen over helihavens. Nu ontbreekt dit beleid nog en kunnen alleen gemeenten grenzen stellen aan de komst van helihavens voor particulier gebruik.

Aanleiding voor het stellen van vragen door statenleden Alex Mink en Eric van Kaathoven waren de plannen van Mefigro. Dit bedrijf wilde een helikopterhaven aanleggen bij de manege aan de Mermsestraat in Elst (gemeente Overbetuwe) en in de Gendtse Polder (gemeente Lingewaard). De eigenaar van het Gendtse schrootbedrijf heeft geen zin om in de file te staan en wil daarom dagelijks met de helikopter van huis naar werk kunnen vliegen. De SP vindt dit een onwenselijke ontwikkeling en stelde schriftelijke vragen. Hieronder de antwoorden van het College van gedeputeerde staten.

1. Kunt u ons vertellen welke initiatieven voor helikopterhavens er zijn in Gelderland? Graag ontvangen wij een overzicht van bestaande locaties en locaties die in de pijplijn zitten.
De volgende helihavens beschikken over een vergunning die is afgegeven door de Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW):
• bij Ziekenhuis Rivierenland, President Kennedylaan 1 te Tiel;
• bij Koningin Beatrix Ziekenhuis, Beatrixpark 1 te Winterswijk;
• bij Radboudziekenhuis, Geert Grooteplein 10 te Nijmegen (momenteel wordt het grasveld voor de hoofdingang gebruikt, in afwachting van de aanleg van de definitieve nieuwe helihaven);
• bij Bosch Beton/Heliflight Holland, Wesselseweg 132 te Kootwijkerbroek;
• bij Jako landbouwmachines, Harskamperweg 30 te Kootwijkerbroek;
• bij Delco Recycling, Scheepvaartweg 7 c.q. Handelsweg 7 te Nijmegen;
• bij het bedrijf Lukkien, Stevenlaan ongenummerd te Ede;
• bij Rederij Jules Verne, Rijnkade 26 te Arnhem;
• bij van Wikselaar Trading, Kraaikamperweg 8 te Harskamp;
• bij van Wikselaar Trading, Broekweg 5A te Harskamp;
• bij het bedrijf Gidding, Kerkstraat 8 te Elst;
• bij EBAG Trucks, Impact 85/87 te Duiven;
• op bedrijventerrein aan Roerstraat 17 te Doetinchem;
• bij het bedrijf Mefigro, Polder 27 te Gendt;
• op bedrijventerrein aan Mermsestraat 2 te Elst.

Niet al deze helihavens zullen nu al daadwerkelijk in gebruik zijn, omdat er mogelijk nog andere wet- en regelgeving van toepassing kan zijn. In de IVW-beschikking wordt de aanvrager met name gewezen op de plicht om aandacht te besteden aan het gestelde in de Natuurbeschermingswet, indien deze aan de orde is. Ook wordt in de IVW-beschikkingen sinds enige tijd een standaardpassage opgenomen waarin wordt gewezen op een mogelijke toekomstige overgang van het bevoegd gezag naar het provinciaal bestuur, dit op grond van het wetvoorstel “Regelgeving burgerluchthavens en militaire luchthavens”. Zie hiervoor ook de beantwoording van vraag 3.

De enig potentiële locatie voor een helihaven die ons bekend is ligt op het Arnhemse bedrijventerrein IJsseloord 2. Hiervoor wordt momenteel onderzoek uitgevoerd in opdracht van de initiatiefnemer (het bedrijf Helinet).

2. Welke mogelijkheden in wet- en regelgeving hebben gemeenten en provincie op dit moment om de komst van helikopterhavens tegen te gaan?
Om een helihaven te kunnen realiseren is een vergunning nodig van de Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW), op basis van een in 1988 vastgestelde algemene maatregel van bestuur: het "Besluit inrichting en gebruik niet aangewezen luchtvaartterreinen" (BIGNAL). Volgens het BIGNAL wordt de aanleg van een helihaven getoetst op veiligheid en doel van het beoogde gebruik. Daarnaast heeft de Inspectie een verklaring van geen bezwaar nodig van de grondeigenaar of zakelijk gerechtigde, alsmede een door de burgemeester af te geven verklaring van geen bezwaar. De verklaring van de burgemeester betreft alleen een toets op de aspecten openbare orde en veiligheid.

Verder heeft een gemeente nog de mogelijkheid om desgewenst de nieuwvestiging of uitbreiding van een helihaven tegen te gaan wanneer dit in strijd zou zijn met het vigerende bestemmingsplan. Het is primair aan de gemeente om de afweging te maken of planologische medewerking wordt verleend.

In een aantal gevallen (zie bijlage: brief van de minister van VROM van 10 april 2007) moet naast de toestemming in het kader van het BIGNAL) ook worden beschikt over een Wet milieubeheervergunning, waarin voorschriften worden opgenomen voor grondgebonden activiteiten op de helihaven. Ten behoeve van een integrale afweging in het kader van de Wm-vergunning en/of de wijziging van het bestemmingsplan zullen de milieuhygiënische, ruimtelijke, ecologische en economische effecten van een helihaven goed in beeld moeten worden gebracht. Deze informatie, zoals geluidsberekeningen, wordt in de praktijk aangeleverd door de initiatiefnemer. Deze informatie is mede noodzakelijk om besluiten over de helihaven te toetsen aan het Besluit Luchtkwaliteit 2005 en aan de Natuurbeschermingswet 1998. In beide gevallen treedt de provincie op als bevoegd gezag.
De enige situatie in Gelderland waar dit daadwerkelijk aan de orde is geweest betreft de helihaven die is gepland bij het metaalrecyclingbedrijf Mefigro (Polder, Gendt). Hiervoor moet de initiatiefnemer bij de provincie een vergunning aanvragen volgens art. 19d van de Natuurbeschermingswet. Dit is namens ons college ook aan Mefigro medegedeeld. Tot een daadwerkelijke vergunningaanvraag is het tot dusverre nog niet gekomen.

Een oordeel over de wenselijkheid van een helihaven op een beoogde locatie is in de huidige situatie dus niet mogelijk als het initiatief binnen het vigerende bestemmingsplan past. De provincie zou dan alleen nog formeel in beeld zijn wanneer het gaat om een locatie die valt onder werking van de Natuurbeschermingswet. Voor de aanleg en gebruik van de helihaven is in dit geval een vergunning ex art. 19d van de Natuurbeschermingswet noodzakelijk.

3. Welke mogelijkheden hebben zij naar verwachting als straks de nieuwe wet Burgerluchtvaart van kracht is?
Bedoeld door de vragenstellers is het wetsvoorstel “Regelgeving burgerluchthavens en militaire luchthavens” (RBML), dat op 27 september jongstleden is behandeld in de Tweede Kamer. Op grond van deze wet (die naar verwachting niet eerder dan medio 2008 in werking zal treden) worden de provincies bevoegd om te beslissen over de nieuwvestiging danwel uitbreiding van helihavens. Om deze beslissing te kunnen nemen is per provincie een adequaat toetsingskader nodig.

4. Heeft de provincie Gelderland beleid als het gaat om de vestiging van helikopterhavens? Zo ja, wat is dit beleid? Zo nee, bent u van plan om dit te ontwikkelen?
Zoals in de meeste provincies is er ook in Gelderland nog geen vastgesteld provinciaal omgevingsbeleid voor luchtvaart en luchtvaartterreinen voorhanden. Het vigerende streekplan Gelderland 2005 beperkt zich tot enkele ruimtelijk kwalitatieve uitspraken over het vliegveld Teuge en de zweefvliegterreinen Terlet en Malden. Over helihavens zegt het streekplan niets. Voor het vigerende milieubeleidsplan (GMP3) en het provinciaal verkeer- en vervoerplan geldt hetzelfde.

Het omgevingsbeleid dat moet gaan dienen als toetsingskader voor de toekomstige provinciale bevoegd gezag-rol ingevolge de wet RBML zal in de komende maanden worden ontwikkeld in overleg met de Provinciale Commissie voor de Fysieke Leefomgeving. Provinciale Staten zullen door middel van een statennotitie op de hoogte worden gesteld. Daarbij zal onder meer ook duidelijk worden op welke wijze het instrumentarium van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening hier zal worden ingezet.

5. Bent u het met ons eens dat het onwenselijk is onder andere vanwege overlast, brandstofgebruik, vervuiling en risico’s dat het gebruik van helikopters en de daaraan verbonden aanleg van helikopterhavens voor particuliere doeleinden in Gelderland toeneemt? En dat dit in het bijzonder geldt voor zowel natuurgebieden als ook voor (de nabijheid van ) woongebieden?
De beantwoording van deze vragen is één van de belangrijkste onderwerpen van het te ontwikkelen omgevingsbeleid. In dit stadium willen wij hier niet op vooruit lopen.

6. Bent u bereid om de mogelijkheden die wet- en regelgeving op dit moment en in de nabije toekomst bieden te benutten om de komst van helikopterhavens voor particulier gebruik tegen te gaan? Hierbij vermelden we expliciet dat deze vraag niet gaat om traumahelikopters, of helikopters die bijvoorbeeld door politie of brandweer worden ingezet voor het algemene nut, maar alleen om helikopters voor particulier gebruik.
In ons antwoord op vraag 2 hebben wij u al aangegeven welke wet- en regelgeving de provincie ter beschikking staat. Ten aanzien van hoe wij in de toekomst met initiatieven voor helihavens voor particulier gebruik zullen omgaan verwijzen wij naar ons antwoord op de twee voorgaande vragen.

In het in de toekomst te ontwikkelen omgevingsbeleid luchtvaartterreinen zal behalve op dit particulier gebruik ook worden ingegaan op de speciale categorie van helikoptervervoer van en naar ziekenhuizen (trauma helikopter), alsmede op de helikopterinzet door politie en brandweer.