Gelderland

De Gelderse SP wil weten wat het Gelders provinciebestuur gaat doen aan de problemen die blinden en slechtzienden met de OV-chipkaart hebben. Door de invoering van de kaart kunnen zijn niet goed met bus en trein reizen. SP-statenlid Alex Mink heeft daarom vragen gesteld.

Update 30 maart 2011 met beantwoording namens het college.

Uit een rapport van de landelijke Chronisch Zieken- en Gehandicaptenraad (CG-raad) blijkt dat blinden en slechtzienden tegen veel problemen oplopen.

De in- en uitcheckpalen werken vooral met geschreven tekst. Die is vanzelfsprekend onleesbaar voor blinden en slechtzienden. Bovendien kunnen analfabeten op die manier helemaal niet met de bus reizen. Op zo’n manier worden ruim 700.000 mensen in Nederland buitengesloten omdat ze simpelweg geen gebruik kunnen maken van de OV-chipkaart.

De CG-raad vraagt dan ook om aanpassingen in het systeem. Zo zouden de kaarten aangepast moeten worden, zodat een paal weet dat een blinde, slechtziende of analfabeet wil in- of uitchecken en de boodschap voorleest. De CG-raad vraagt bovendien om een aparte OV-chipkaart voor blinden en slechtzienden, totdat de problemen zijn opgelost. In Rotterdam en Amsterdam bestaat die kaart al en kunnen deze mensen tijdelijk onbeperkt met het openbaar vervoer reizen totdat de problemen zijn opgelost.

SP-statenlid Alex Mink: “de OV-chipkaart is niet alleen lek maar sluit ook hele groepen reizigers buiten. Gelderland kent veel zorginstellingen, en die mensen willen wij niet allemaal in de Regiotaxi duwen. Het openbaar vervoer moet zo goed mogelijk toegankelijk zijn, zeker voor mensen die blind zijn of slecht kunnen zien”.

De volgende vragen zijn ingediend:

Inleiding
De SP heeft een enkele vragen aan het college van gedeputeerde staten inzake de OV-chipkaart:

- Ten eerste blijkt dat ROCOV uitstel van de invoering van de OV-chipkaart wenst en dit wil adviseren aan het college van gedeputeerde staten,
- Ten tweede heeft de CG-raad (de landelijke raad voor chronisch zieken en gehandicapten) een rapport gestuurd aan o.m. de minister van Infrastructuur en Milieu over ervaren beperkingen met de OV-chipkaart bij blinde, slechtziende en analfabete reizigers.

Gelet op de mogelijke agendering van dit onderwerp in de statenvergadering van 16 februari, verzoek ik het college om deze vragen tijdig te beantwoorden.

Naar aanleiding hiervan stel ik de volgende vragen:

Vragen

1. Klopt de berichtgeving over de voorgenomen advisering van ROCOV?

Antwoord:
Het komt overeen met het advies dat de werkgroep ov-chipkaart heeft uitgebracht aan de plenaire vergadering van het Rocov bestemd voor definitieve besluitvorming in haar vergadering van 17 februari a.s..

2. Welke consequenties heeft dit voorgenomen advies van ROCOV voor de invoering van de OV-chipkaart en de afschaffing van papieren kaartjes in mei a.s. ?

Antwoord:
Wordt t.z.t meegenomen in de aanvraag bij het Ministerie I&M.

3. Is het college het met mij eens dat de invoering van de OV-chipkaart met de huidige stand van zaken niet oppertuun is? Zo nee, kunt u dan toelichten op welke wijze ervoor wordt gezorgd dat de recente veiligheidsproblemen zodanig worden opgelost, zodat er geen gevolgen voor de OV-bedrijven en –reizigers ontstaan?

Antwoord:
We wachten het rapport over fraude en veiligheid af dat het ministerie binnen 1 maand opstelt op
verzoek van Tweede Kamer.

4. Kan het college aangeven wat de stand van zaken m.b.t. invoering van de ov-chipkaart op de decentrale spoorlijnen is?

Antwoord:
- de Ov-chipkaart is ingevoerd op de lijn Zutphen-Apeldoorn
- de Ov-chipkaart wordt vanaf 1 mei 2011 ingevoerd op de regionale lijnen van Syntus
(Arnhem-Winterswijk-Zutphen en Zutphen-Hengelo-Oldenzaal))
- de Ov-chipkaart zal in Q4 2011 operationeel zijn op de Valleilijn bij Connexxion
(Ede/Wageningen-Amersfoort).

5. In het rapport van de CG-raad worden enkele groepen van problemen omschreven. Het betreft problemen met 1) in- en uitchecken, 2) informatie over de OV-chipkaart, 3) verkrijgen van een kaart met product en/of saldo, 4) informatie over prijs, saldo en gemaakte ritten.
Onder het eerste knelpunt worden vooral verstaan: problemen met kaartlezers en poortjes, vindbaarheid en bekendheid, de bediening van kaartlezers en poortjes. De CG-raad doet daarin concrete aanbevelingen m.b.t. signalering, meldingen en vindbaarheid van de poortjes. Bottom line is dat het hele systeem vooral tekstueel is ingesteld, wat een wezenlijke hinder vormt voor mensen die blind of slechtziend zijn, of voor mensen die niet kunnen lezen.
Op welke wijze kan het college actie ondernemen om deze problemen op te lossen? Is het college het met mij eens dat ook blinden, slechtzienden en analfabeten gewoon met het reguliere openbaar vervoer moeten kunnen reizen?

Antwoord:
Het IPO behartigt de belangen van de regionale overheden in deze discussies. Wij hebben onze volledige medewerking toegezegd zodra een oplossing voorhanden is. Het heeft onze volledige aandacht en samen met het Rocov hebben we geconstateerd dat voor deze problematiek een eenduidige landelijke systematiek noodzakelijk is.

6. Op welke wijze waarborgt het college dat deze groepen reizigers ook kunnen adviseren over of melding kunnen maken van situaties zoals deze, die hinder veroorzaken en een redelijk gebruik van het reguliere openbaar vervoer kunnen verhinderen?

Antwoord:
Landelijk via het LCO en decentraal via het Rocov Gelderland Stadsregio.

7. Is het college het met mij eens dat deze situatie op gespannen voet staat met geldende wetgeving, zoals de Wet gelijke behandeling chronisch zieken en gehandicapten?

Antwoord:
Indien hiervan sprake is dan vraagt deze problematiek des te meer om een landelijke oplossing.

8. Bijlage 1 van het rapport constateert ook dat vindbaarheid en zichtbaarheid van de apparatuur moeilijk is. Zo wordt er geconstateerd dat zij overstapsituaties tussen vervoerders niet kunnen waarnemen. In Gelderland speelt dit veelvuldig (bijv. op de stations Ede-Wageningen, Zutphen, Arnhem en Tiel). Op welke wijze kan dit worden verbeterd?

Antwoord:
Ook deze klacht vraagt om een landelijke aanpak. Er is een werkgroep Signing/Branding en Routing waarin wij vertegenwoordigd zijn. Wij brengen uw opmerking over aan de vervoerders.

9. In paragraaf 3 van bijlage 1 (Verkrijgen van een OV-chipkaart met product en/of saldo) wordt erop gewezen dat het zonder internet nauwelijks mogelijk is om informatie over de OV-chipkaart te gebruiken. De apparaten van het distributienetwerk zijn moeilijk te gebruiken en personele assistentie door vervoerders is moeilijk te krijgen. Is het college bereid om verbeteringen te onderzoeken en in samenspraak met vervoerders te regelen? Bijvoorbeeld door het instellen van een aparte telefoonlijn voor deze doelgroep of aangepaste apparatuur bij zorginstellingen?

Antwoord:
Het distributienetwerk is met ingang van de nieuwe concessies een verantwoordelijkheid van de vervoerders. Alle vervoerders hebben telefoonnummers voor het verkrijgen van nadere informatie en hebben serviceloketten voor persoonlijke hulp. Mocht een zorginstelling speciale afspraken willen maken dan is de accountmanager van de concessie daarvoor bereikbaar. Uw Staten hebben 1 mio beschikbaar gesteld voor tariefacties in het OV. Eén van die tariefacties zal zijn een centraal serviceloket voor mensen die moeite hebben met de ov-chipkaart. Dit loket wordt ingericht voor de periode van twee maanden voor tot een maand na het uitschakelen van de strippenkaart. Ook de genoemde doelgroep kan daar gebruik van maken.

10. In bijlage 2 wordt verzocht om een tijdelijke regeling voor een OV-chipkaart, zoals deze nu ook in Amsterdam en Rotterdam geldt (de Viziriskaart). De oproep wordt ook expliciet aan decentrale overheden gedaan. Wat is de reactie van het college op deze oproep en in hoeverre bent u bereid om aan deze vraag tegemoet te komen?

Antwoord:
Wij gaan ervanuit dat de Viziriskaart tijdig beschikbaar is, op het moment dat de strippenkaart wordt uitgeschakeld. Mocht dit niet het geval zijn dan kunnen mensen met een begeleidingskaart van de NS gratis reizen.

Nieuwsbericht van de CG-raad en het onderzoeksrapport over de OV-chipkaart (opent op site cg-raad.nl, in een nieuw venster)
Gelderland moet invoering OV-chipkaart nu echt stoppen