Gelderland

De SP is teleurgesteld over het verloop van de Gelderse formatie. Fractievoorzitter Van Kaathoven vindt het een gemiste kans dat er geen coalitie-variant bekeken wordt met de SP.

Hoewel het gesprek met informateur Fred de Graaf prettig en open is verlopen, is de SP teleurgesteld over het advies dat vandaag bekend werd gemaakt. Fractievoorzitter Van Kaathoven licht toe: “Wij hebben voor en na de verkiezingen geen breekpunten of blokkades neergelegd. Alleen richting de PVV. Verder hebben we in het gesprek met de informateur onze voorkeur uitgesproken voor een coalitie met SP, PvdA, D66 en VVD. Deze had in onze ogen het meest recht gedaan aan de uitslag van de verkiezingen en de trends op de iets langere termijn. De grote verliezer CDA zou voor het eerst in de oppositie belanden. Er zouden twee grotere en twee kleinere partijen in zitten, alle partijen zouden getalsmatig nodig zijn en met twee ‘liberale’ en twee ‘sociale’ partijen heb je ook een mooi evenwicht. Bovendien verwachtten we van deze combinatie een verfrissende bestuursstijl, open en zakelijk.” Overigens had de SP dus verder geen enkele combinatie waar zij deel van uit zou kunnen maken, afgewezen. Van Kaathoven: ‘Natuurlijk hadden we bijvoorbeeld graag een college met PvdA, SP en GL erin gehad, maar ook andere combinaties stonden voor ons open.”

De informateur gesteund door de grote partijen kiest nu voor de zogenaamde ‘regentencoalitie’ plus D66. De Graaf vond varianten met de SP erin niet nodig om ‘in beschouwing te nemen’.

Paarse varianten (bijvoorbeeld VVD, PvdA, SP en D66) serveert hij zelfs in maar twee zinnen af en ook de drie grote partijen hebben geen duidelijk en overtuigend verhaal waarom de SP niet in beeld is. Citaat uit het advies: “Getalsmatig zijn ook nog paarse coalities in verschillende combinaties mogelijk. Deze heb ik echter evenmin verder in beschouwing genomen. Wat deze provincie naar mijn mening nodig heeft is een stabiel college met een samenstelling die zicht geeft op continuïteit, ook na volgende verkiezingen voor provinciale staten.”

Daarmee doet het advies deze opties en de SP tekort vindt Van Kaathoven: ‘Deze verkiezingsuitslag maakte het heel goed mogelijk om eens wat anders te doen in Gelderland en een van de grote partijen, bijvoorbeeld het CDA, te vervangen door een combinatie van SP en D66 of SP en GL die beide net zoveel zetels hebben als PvdA of CDA. Dat daar niet serieus naar gekeken is, is een gemis. Het beeld ontstaat dat wat er in Gelderland ook gebeurt bepaalde partijen –het CDA voorop –altijd mogen besturen en andere (GL en SP) nooit een kans krijgen. Dat is niet goed voor de Gelderse democratie. In die zin stoort het ook dat paarse varianten worden afgeserveerd omdat een coalitie ook na de volgende verkiezingen door zou moeten kunnen gaan. En de kiezers dan? Mogen die zich over vier jaar niet eerst eens uitspreken over het zittende college, in plaats van er nu al vanuit te gaan dat dat wel even kan blijven zitten?’

De SP heeft bij haar advies aan de informateur ook naar de trends op de iets langere termijn gekeken (zie hieronder). Van Kaathoven: “CDA en PvdA verliezen al twee verkiezingen op rij, waarvan met name het CDA echt fors. Die verliezen in twee verkiezingen bijna de helft van het percentage stemmen. Ze gaan van 31 procent in 2003 naar 16 procent in 2011. De PvdA van 23 procent in 2003 naar 17 procent nu. De SP heeft de afgelopen verkiezingen ongeveer de helft van de piekwinst van de vorige keer weten te behouden en gaat van 5,5 procent in 2003 naar 9,7 procent in 2011. Voordat we deze verkiezingen wat achteruit gingen, hadden we wel vier verkiezingen op een rij gewonnen en daarbij nooit een kans gekregen om mee te gaan besturen. Het lijkt wel of wat er ook gebeurt, hoe groot de verliezen ook zijn, de traditionele bestuurderspartijen elkaar opzoeken en hooguit een kleine partij laten aanschuiven. Maar als je meer dan vier zetels hebt, en niet tot de traditionele bestuurderspartijen behoort dan krijg je of je nu wint of verliest geen echte kans. Dat is niet goed.”

Verkiezingsuitslagen Gelderse Statenverkiezingen 2003 –2011

Download hier het advies van de informateur (pdf)