Gelderland

De plannen van de provincie voor 2022 kunnen een stuk socialer en duurzamer. Er moet meer gedaan worden om alle Gelderse daken asbestvrij te maken en het is broodnodig om het openbaar vervoer in onze provincie flink te versterken. Ook moeten we onze sportgelden beter besteden: minder dure topsportevenementen en meer sportvoorzieningen en gratis zwemmen voor jongeren. Daarom kwam SP-Statenlid Esther Portegies op 7 juli met een reeks aan voorstellen.

Steun het Gelderse openbaar vervoer!

Al jaren pleit de SP voor een verbetering van het openbaar vervoer in Gelderland. Dat moet toegankelijker, wat de SP onder andere wil bereiken met gratis reizen in de daluren. En fijnmaziger: steeds meer buitengebieden en buitenwijken zijn verstoken van een goede busverbinding. Portegies: “De provincie en gemeenten lopen voorop met bouwplannen om de wooncrisis op te lossen, maar regelen te weinig voor mobiliteit. Terwijl dat een belangrijke randvoorwaarde is. Gelderland wil 100.000 woningen bouwen in de ‘Groene Metropoolregio’. Dat is een complete stad en dat kan niet zonder goede OV-voorzieningen. Dus moeten we nu aan de slag met de infrastructuur. Immers, een lightrailnetwerk aanleggen duurt minimaal 10 jaar, van planning tot uitvoering. Ook willen we dat mensen minder met de auto reizen en meer met het OV. Daarom wil de SP dat er bij nieuwbouwprojecten altijd een goed OV-plan komt. Zo zorgen we dat nieuwe wijken straks ook een goede OV-verbinding hebben. Tussen Arnhem-Nijmegen en Ede-Wageningen moet hoogcapaciteits-OV komen (bijvoorbeeld metrobussen of een lightrail), om de groei met 100.000 woningen op te vangen.”

Het OV kan volgens de SP ook een stuk betaalbaarder. Portegies: “Het Nederlandse OV is een van de duurste OV-systemen van Europa. Als de auto toch voor de deur staat en een ritje met het OV praktisch even duur is, maar wel 2 keer zo lang duurt als een ritje met eigen auto, dan is de keuze makkelijk. De kwaliteit moet omhoog en de tarieven in het OV moeten dus omlaag om mensen te verleiden de auto te laten staan en het OV te gebruiken. Dit kan niet zonder een substantiële verhoging van de rijksbijdrage voor het Openbaar Vervoer. Daarom moet de provincie bij het Rijk aandringen op een hogere bijdrage voor het OV, zodat we het tarief kunnen verlagen.”

Subsidie voor asbestverwijdering

Nog altijd is er in Gelderland zo’n 17.000 vierkante meter aan asbestdaken aanwezig. In 2023 zijn deze minimaal 30 jaar oud. Al die tijd zijn ze blootgesteld aan de elementen, waardoor asbestdeeltjes in het milieu terechtkomen. Sinds asbest in 1993 verboden werd, zijn er subsidies beschikbaar om daken asbestvrij te maken. Daar valt echter niet alles onder: particuliere schuren komen bijvoorbeeld niet in aanmerking. De SP wil daarom dat ook hier subsidie voor komt, zegt Portegies. “Het saneren van een asbestdak is enorm kostbaar is. Er moet een gespecialiseerd bedrijf voor worden ingehuurd omdat je het als doe-het-zelver niet zelf mag doen. De kosten van het saneren houdt mensen tegen om dat dak van die schuur of garage te vervangen. Maar het moet wél vervangen worden. Dan moet de provincie verantwoordelijkheid nemen om deze mensen te ondersteunen.”

Geen megalomane sportevenementen, wel gratis zwemles

De SP is tegen het investeren van gemeenschapsgeld in topsportevenementen. Zo verzette de SP zich direct tegen het voornemen van de provincie om te investeren in het WK wielrennen van 2027. Inmiddels is bekend geworden dat dit evenement niet meer naar Gelderland komt. Claassen: “Topsportevenementen kunnen en moeten zichzelf bedruipen. Dat geld kunnen we dus als provincie beter besteden, bijvoorbeeld in jongeren. Denk aan sportaccommodaties waar kinderen goedkoper of zelfs gratis zwemles kunnen volgen. Daar heeft de Gelderse samenleving veel meer aan dan een groot commercieel evenement voor de happy few.”

Verbeter de informatiepositie van de Provinciale Staten

Tot slot een kwestie die inwoners van Gelderland niet direct raakt, maar wel belangrijk is: de mogelijkheid van de Provinciale Staten om Gedeputeerde Staten te controleren. In de vorige Statenperiode (2015-2019) was het voor de Statenleden goed inzichtelijk welke projecten er liepen en wat hun status en kosten waren. Dit stond in de zogeheten ‘Meerjaren Investeringsagenda Mobiliteit’ (MIAM). De MIAM is echter in 2019 verdwenen. Ondanks meerdere verzoeken van de SP is er geen goede opvolger gekomen. Portegies: “Daarmee mist Provinciale Staten het instrument om toezicht te houden op de planning van de provincie op gebied van infrastructurele projecten. We hebben al twee jaar blind moeten varen op de controle op infrastructurele projecten, en er is geen zicht op verbetering. Zo kunnen we niet onze controlerende taak uitvoeren. Dat is een aantasting van de democratie. Daarom pleit de SP ervoor dat er nú een helder overzicht komt, zodat wij als gekozen volksvertegenwoordigers ons werk kunnen doen.”