Gelderland

De Gelderse SP-fractie heeft op 13 april een verzoek ingediend om het onderzoek ‘Industrie en omwonenden’ van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) te agenderen voor behandeling in provinciale staten. In het onderzoek worden onder andere naar aanleiding van de situatie rond asfaltcentrale APN in Nijmegen harde conclusies getrokken. Omwonenden worden onvoldoende beschermd tegen de uitstoot van schadelijke stoffen door de industrie.

De SP wil graag met Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten lessen trekken uit het op 13 april 2023 gepubliceerde OVV-rapport, en vooral weten welke verbeteringen er op korte termijn genomen worden om de uitstoot van schadelijke stoffen zo ver mogelijk omlaag te brengen en de omgevingsdiensten beter te laten functioneren.

Conclusies van het onderzoek
De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft onderzoek gedaan naar de wijze waarop burgers in Nederland worden beschermd tegen de risico’s van soms jarenlange industriële uitstoot. Blootstelling aan industriële stoffen kan schade veroorzaken aan de gezondheid. Dit kan door eenmalige uitstoot of lozing zijn, maar ook door een opeenstapeling van stoffen in de loop van de tijd. Onderdeel van het onderzoek is in hoeverre rekening wordt gehouden met gezondheidseffecten voor omwonenden bij het toestaan en controleren van langdurige industriële uitstoot.

De Onderzoeksraad heeft onderzoek gedaan naar de situatie rondom Tata Steel (IJmuiden), Chemours (Dordrecht) en Asfaltfabriek Nijmegen (APN). De Onderzoeksraad trekt daarmee lessen die toepasbaar zijn voor andere regio’s. De Onderzoeksraad trekt in het rapport een aantal conclusies:

• Het beleid is te veel gericht op de regels (zolang de uitstoot binnen de normen blijft, is er geen probleem), en te weinig op de vraag hoe we de uitstoot zoveel mogelijk kunnen terugdringen.
• Er is geen overzicht van de cumulatieve uitstoot van alle bedrijven in het gebied (inclusief scheepvaart).
• De overheid voert geen proactief beleid, maar reageert op klachten van omwonenden, door een ‘gebrek aan kennis, capaciteit en urgentiegevoel’).
• Lokale overheden en omgevingsdiensten gebruiken niet alle beschikbare middelen om de uitstoot te verminderen en bedrijven aan geldende normen en regelgeving te houden. Gezondheidsrisico’s worden niet getoetst en er is geen compleet beeld van de uitstoot.
• Het huidige stelsel van vergunning, toezicht en handhaving (VTH) moet beter worden ingezet om de gezondheid van omwonenden te beschermen. Lokale overheden en omgevingsdiensten hebben te weinig kennis om op gelijk niveau met de industrie het gesprek te voeren.

Zie voor het onderzoek: https://www.onderzoeksraad.nl/nl/page/18693/industrie-en-omwonenden

Asfaltfabriek in Nijmegen
De Onderzoeksraad bestudeerde de effecten van industrie op omwonenden, en keek onder ander naar de situatie rond de Nijmeegse asfaltfabriek APN. Daaruit bleek dat de vergunningverlening voor de productie, het toezicht op naleving van vergunningen, en het meten van uitstoot van stoffen en de neerslag van deze stoffen in het milieu, onvoldoende waren. Toezichthouders bleken onder bemenst en met te weinig expertise te werken als gevolg van overhaaste bezuinigingen en politieke druk, en de overheid was onvolledig in het handhaven van vergunningenbeleid, een effectief meetplan en in het communiceren met omwonenden.

Klokkenluider
In 2021 kwam via een gewetensbezwaarde milieudeskundige naar buiten dat de asfaltcentrale APN veel meer schadelijke stoffen uitstootte dan toegestaan. In sommige gevallen was de uitstoot 17 keer de norm. Omwonenden werden hierover niet geïnformeerd door de gemeente en de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). De betreffende milieudeskundige, die eerder was ingehuurd door de ODRN, werd begin 2022 ‘ontslagen’ wegens het ‘lekken’ van deze informatie.