Gelderland

Op 7 april zijn in het buurthuis Varsselder de eerste exemplaren van de proef met een gratis regionale krant voor buurthuizen en wijkcentra uitgedeeld. Gedeputeerde Dirk Vreugdenhil overhandigde met hoofdredacteur van De Gelderlander Joris Gerritsen de eerste krant aan Like Immink van het Dorpshuis Varsselder. Ook Gelderse SP-fractievoorzitter Eric van Kaathoven was erbij. Hij was indiener van de motie voor gratis kranten in buurthuizen en wijkcentra om zo de toegang tot betrouwbaar, onafhankelijk nieuws uit de regio te vergroten.

 
Op 3 juli 2024 steunde een grote meerderheid van de Gelderse staten de motie van de SP om twee jaar lang in elk dorpshuis en wijkcentrum een gratis regionaal dagblad neer te leggen. Zowel de provincie als de Vereniging Dorpshuizen en Kleine Kernen (DKK) zijn daarna enthousiast aan de slag gegaan met de uitvoering van de motie. DKK Gelderland peilde de behoefte bij hun achterban en die bleek groot te zijn. 110 dorpshuisbesturen een enquête in, waarvan 82,7 procent aangaf interesse te hebben in een gratis abonnement van De Gelderlander of een andere regionale krant.

 
Daarna werden door de provincie in overleg met DKK Gelderland criteria opgesteld (zoals een groot deel van de dagen van de week open zijn) en werden dorpshuizen en wijkcentra benaderd. Die laatste vooral via gemeenten. Dat leverde al 240 deelnemers op waar de proef met een gratis krant gaat lopen. En om ook de andere dorpshuizen en wijkcentra te bereiken wordt een tweede ronde gedaan. Wie dus betrokken is bij een buurthuis of wijkcentrum waar nog geen regionaal dagblad ligt kan zich alsnog melden. Er is plek voor in totaal 300 deelnemers.

 

De start van een tweejarige proef
De symbolische start werd gegeven tijdens de week van het buurthuis die DKK jaarlijks organiseert. Naast de overhandiging waren er veel mooie woorden voor het initiatief. Zo benadrukte gedeputeerde Vreugdenhil het belang voor leefbaarheid. Dit werd meteen onderschreven door de beheerders van het buurthuis in Varsselder en de mensen van de DKK Gelderland, een krantje lezen en daarover een praatje maken maakt de ontmoetingsfunctie van een buurthuis nog groter.

 
De hoofdredacteur van De Gelderlander onderstreepte nog maar eens hoe belangrijk het is dat iedereen mee moet kunnen doen. In 2023 hield de Gelderlander ter ere van haar 175-jarige jubileum een proef, waarbij 175 gratis abonnementen werden uitgedeeld voor mensen die een abonnement niet kunnen betalen. Uit onderzoek van de Radboud Universiteit bleek dat lezers het gevoel kregen dat ze beter op de hoogte waren van ontwikkelingen in het nieuws. Daardoor hadden zij meer vertrouwen om over de actualiteit te praten, en ook meer vertrouwen en de democratie en de journalistiek. Andere Nederlandse lokale dagbladen hebben de proef al overgenomen. Gerritsen was op zijn beurt geïnspireerd door Ron Meyer (oud-partijvoorzitter SP), die in Heerlen Noord zorgde voor gratis regionale kranten in een deel van de stad waar weinig mensen een abonnement hebben en kunnen betalen. Informatieachterstand, zo redeneerde Meyer, is immers een van de oorzaken van maatschappelijke achterstand. ‘Dicht de krantenkloof’ was zijn oproep.

De Gelderse variant: met dorpshuizen en wijkcentra
Fractievoorzitter van de Gelderse SP Van Kaathoven ging vorig jaar het gesprek aan met Gerritsen om te praten over een Gelderse variant die past bij de provinciale overheid. Van Kaathoven: Gelderland is natuurlijk veel meer dan steden, en via de dorpshuizen maak je de regionale krant voor veel mensen toegankelijk. Die zitten echt verspreid over heel Gelderland. Maar we wilden ook de wijken in de steden erbij hebben, dus is het de combinatie van buurthuizen en wijkcentra geworden.’ Van Kaathoven is blij dat de motie die brede steun kreeg van veel fracties, zo goed is opgepakt. ‘Geweldig om te zien dat wat we toen bedachten nu werkelijkheid geworden is. Ik wil iedereen danken die zich daarvoor heeft ingezet! En verder komt het natuurlijk op een heel goed moment. Betere toegang tot nieuws leidt volgens onderzoek tot meer betrokkenheid en vertrouwen in de democratie en journalistiek. Dat is in tijden van nepnieuws en wantrouwen in democratische instituties geen overbodige luxe’, zegt Van Kaathoven.

 

 
Het plan in het kort
Gedurende twee jaar komt er een proef waarbij in alle Gelderse wijkcentra en buurthuizen gratis exemplaren van het betreffende regionale dagblad te verkrijgen zijn. Het gaat om de dagbladen de Gelderlander, de Stentor, het Brabants Dagblad, de Barneveldse Krant en Tubantia. Na de proef wordt geëvalueerd of hij effect heeft gehad op de leefbaarheid, sociale cohesie en ontwikkeling, en of hij voortgezet kan worden.

 
Naar Gelders voorbeeld gaat Overijssel nu hetzelfde doen, ook op initiatief van de SP-fractie daar.

 
De SP verwacht dat de proef zal leiden tot meer betrokkenheid en vertrouwen in democratie en journalistiek. Ook wordt de informatieachterstand verminderd, wat maatschappelijke achterstanden weer kan verkleinen met positieve gevolgen voor leefbaarheid, kansen en gezondheid.