Gelderland

Het beursgenoteerde Franse vervoersbedrijf Veolia zegt financiele problemen te hebben en wil daarom het Euroretour op de stadsbussen in Ede, Harderwijk en Apeldoorn met 50 procent verhogen. SP statenlid Alex Mink vindt dat een onzinnig plan en legt in een opiniestuk in de Gelderlander van 10 januari 2009 uit waarom.

Stelt u zich eens voor dat in januari 2009 de prijzen voor brood, een pilsje in de kroeg en een treinkaartje met vijftig procent verhoogd zouden worden. Het land zou te klein zijn. En hoe de bakker, de kroegbaas en de NS ook zouden praten over hogere grondstofprijzen en dure arbeidskrachten, u zou het niet pikken. En terecht. Waarom dreigt zoiets dan toch te gebeuren voor het euroretourtje in de bussen in Apeldoorn, Ede en Harderwijk? En waarom gaat gedeputeerde Van Haaren (CDA) hiermee akkoord? Sterker nog, zij was eigenlijk al akkoord met een verdubbeling van het tarief. Alleen door acties van onder andere de SP in Apeldoorn en verzet vanuit de gemeente Apeldoorn met wethouder Metz (VVD) voorop en breed verzet in provinciale staten van onder andere SP, VVD, PvdA en GroenLinks is die verdubbeling van tafel. Maar ook een verhoging van vijftig procent zoals Veolia nu voorstelt is in deze tijden van lage dieselprijzen te gek voor woorden.

Het euroretourtje is een groot succes - er worden jaarlijks 1,5 miljoen Euroretourtjes verkocht- en wat een succes is moet je behouden zoals mijn collega van de PvdA dat zo mooi zegt. We willen immers mensen graag de bus in lokken in plaats van eruit te jagen. Het Apeldoornse euroretourtje was bij de aanbesteding van de provincie Gelderland (die daarover gaat) voorjaar 2004 dan ook een harde eis. Bedrijven die dat niet wilden of konden aanbieden, vielen buiten boord. De marktcowboys van Veolia (toen nog BBA) namen het grootste risico, schreven in tegen de scherpste prijs en kregen – leve de marktwerking! – ook de concessie. Daarbij zouden ze zoals ieder normaal bedrijf toch rekening gehouden moeten hebben met stijgende kosten van diesel (nu alweer spectaculair gedaald trouwens) en personeel. Je berekent of het uit kan en zit het onverwacht mee dan maak je extra winst en zit het tegen, verlies. Dat heet ondernemersrisico en hoort nu eenmaal bij marktwerking. Dan krijgen de aandeelhouders maar wat minder dividend. Overigens hadden we zonder marktwerking al dit gedoe niet gehad natuurlijk.

Veolia heeft dus gegokt en in eerste instantie gewonnen maar uiteindelijk tegen een hoge prijs, en die prijs willen ze nu bij de mensen die het euroretourtje gebruiken neerleggen. Dat een bedrijf dat winst wil maken zo probeert alsnog een slag te slaan is nog enigszins te begrijpen maar dat de provincie dat zomaar goed vindt is eigenlijk onbegrijpelijk. Want als straks Veolia mag afwijken van de afspraken en de prijzen met vijftig procent mag verhogen waarom zouden andere vervoerders dan niet hetzelfde mogen doen? Bijvoorbeeld vervoerder Synthus die ook een euroretourtje heeft in Zutphen en Warnsveld. En het is wachten op de volgende maatschappij die voorstelt om een aantal onrendabele lijnen te schrappen. De gedeputeerde vindt het toch wel goed en wat Veolia mag, mogen wij ook, zal de gedachte zijn. Door nu niet voet bij stuk te houden beloont Van Haaren dus slecht gedrag bij aanbestedingen en maakt ze de afspraken bij voorbaat boterzacht. En wie gaat daarvoor de prijs betalen? In eerste instantie de Apeldoorners, Edenaren en Harderwijkers maar uiteindelijk alle Gelderlanders. Gelukkig is het nog niet te laat. De SP wil een debat in provinciale staten. In dat debat kan de meerderheid van partijen die voor behoud van het euroretourtje zijn de gedeputeerde nog terug fluiten.

Dit opinieartikel is verschenen in de Gelderlander op 10-01-2009:

Euroretour toch duurder dankzij draaien partijen in staten
SP: Ook in Gelderland goedkoop openbaar vervoer?