Gelderland

Bij de algemene beschouwingen heeft de Gelderse SP haar zorgen uitgesproken over de provinciale democratie. Volgens Fractievoorzitter Eric van Kaathoven groeit de tweedeling, in de samenleving maar ook in de politiek. En dat wordt volgens de SP nog eens versterkt doordat het provinciebestuur de verkiezingen vooral als hinderlijke onderbreking lijkt te zien zien bij het uitvoeren van de al ingezette koers.

De SP maakt zich zorgen over de provinciale democratie. Er komen te weinig mensen stemmen. Nog niet eens de helft van de stemgerechtigden. SP-fractievoorzitter Eric van Kaathoven: “Mijn SP-collega in de provincie Groningen, Sandra Beckerman, had het al eens over een halve democratie. Bepaalde groepen zijn ondervertegenwoordigd bij stembusgang en in Provinciale Staten. Denk daarbij onder andere aan de mensen met een lage opleiding en/of een laag inkomen. De tweedeling tussen arm en rijk groeit, in de samenleving maar ook in de politiek. En dat doet de democratie geen goed.”

Volgens van Kaathoven worden die ontwikkelingen versterkt door de manier waarop er in Gelderland omgegaan wordt met provinciale verkiezingen: “Verkiezingen lijken steeds meer een hinderlijke onderbreking te worden van het uitvoeren van een koers waarop kiezers, noch politici veel invloed hebben. Want als we het met enige afstand bekijken, wat is er dan gebeurd het afgelopen jaar? Voor de verkiezingen maakten partijen programma's vol ideeën voor een beter, mooier Gelderland. Daarna gingen we met elkaar in debat in talloze zaaltjes en vulden een eindeloze reeks van stemwijzers in. We kwamen elkaar tegen in dorpen en steden met onze eigen kleuren en souvenirs. Ook dankzij de regionale journalistiek bereikten we kiezers. Maar niet genoeg. De kiezer kwam stemmen, althans een deel van de kiezers. Partijen wonnen en verloren zetels, maar eigenlijk bleef alles hetzelfde.”

Volgens de SP lijkt het alsof met deze Voorjaarsnota veel en beloftes uit verkiezingstijd als sneeuw voor de zon zijn verdwenen zijn. Dat terwijl er duidelijke meerderheden in de Staten te vinden zijn voor een aantal belangrijke verkiezingsitems zo stelt van Kaathoven. “Denk aan het investeren van minstens 500 miljoen van Nuon-geld in de Gelderse samenleving en de ambitie om Gelderland te verduurzamen, het Energieakkoord uit te voeren, dubbelspoor in de Achterhoek aan te leggen en de verbetering van andere regionale spoorlijnen op te pakken. Niet de verkiezingsprogramma's maar het ambtelijk/bestuurlijke overdrachtsdocument lijkt allesbepalend. Niet de politici, de volksvertegenwoordigers, maar de hoge ambtenaren en een paar bestuurders bepalen de koers en het beleid van de provincie, zo lijkt het. Anders is de gang van zaken het afgelopen jaar maar moeilijk te verklaren.”

Theorie en praktijk

Van Kaathoven wees op het verschil tussen theorie en praktijk bij de provincie: “In theorie bieden de coalitieafspraken alle ruimte voor uitwerking en ideeën en is het niet in beton gegoten. In de praktijk staan er volgens de Gelderse SP keiharde financiële kaders in die vrijwel geen ruimte bieden. De analyse in de commissie ABF van mijn collega en de nestor van deze staten Agnes Lewe wil ik u daarbij niet onthouden. “Nog nooit zo’n dichtgetimmerd collegeprogramma gezien. Kansen voor oppositie en collegepartijen lijken nihil.” Door het investeren van meer Nuon-gelden (dan 300 miljoen) een taboe te maken, een gat in dekking akkoord te laten van 150 miljoen (waarvan op zijn best 58 miljoen gedicht is met deze Voorjaarsnota) en alle meevallers en programmawijzigingen in dat gat te storten, is er feitelijk vrijwel geen mogelijkheid van de staten om nog met ambities te komen.”

Lege dop

Van Kaathoven: “Ik hoop dat de komende jaren alsnog blijkt dat ik me vergis maar voor nu begint het er sterk op te lijken dat we in theorie een prachtige provinciale democratie hebben maar dat daar in de praktijk weinig van terecht komt. Het is geen hele democratie, zelfs geen halve democratie maar een lege dop zo lijkt het. Gelukkig kunnen Provinciale Staten daar wat aan doen. Als wij als Staten onze verantwoordelijkheid nemen en gaan doen waarvoor we gekozen zijn, het volk vertegenwoordigen, onze verkiezingsbeloftes waarmaken, de wereld verbeteren en Gelderland niet overlaten aan hoge ambtenaren en gedeputeerden. Als we dat doen, dan komt de macht gewoon weer waar die hoort.”

Wat de SP betreft worden in ieder geval drie punten meteen opgepakt. Van Kaathoven: “Zo kunnen de Staten ervoor kiezen om spoorverdubbeling in de Achterhoek en verbetering van andere regionale spoorlijnen niet op een zijspoor te zetten, zoals het college nu doet, door er extra Nuon-geld in te investeren. Ook op het gebied van van duurzaamheid en wonen kunnen Provinciale Staten kiezen voor daadwerkelijke ambitie en geld. Anders blijft het waarschijnlijk bij mooie woorden in verkiezingstijd en vaag gelul in het coalitieakkoord.”

Jeugdzorg

Tenslotte verzocht de SP het provinciebestuur per motie om actief te onderzoeken hoe het staat met de overgang van de jeugdzorg naar de gemeenten. Wat de SP betreft trekt de provincie nog niet de handen af van de jeugdzorg. De SP wil dat Gedeputeerde Staten onderzoekt waar de knelpunten zitten bij gemeenten en hoe de provincie deze gemeenten kan ondersteunen.