Gelderland

Afgelopen woensdag bespraken Provinciale Staten de nieuwe aanbesteding voor het openbaar vervoer in de regio’s Veluwe, Betuwe en Achterhoek. De SP heeft in de commissie verkeer al aangegeven dat de aanbestedingen tot verslechtering zou kunnen leiden omdat vervoerders de vrije hand kregen in het al dan niet laten rijden van de huidige buslijnen tijdens de avonduren en weekeinden. De SP blijft bezorgd over de gang van zaken en verwacht dat in het najaar zal blijken dat er minder openbaar vervoer wordt aangeboden.

D66 had dit onderwerp op de agenda laten zetten. De coalitiepartijen CDA, PvdA en ChristenUnie kwamen ’s ochtends met een motie om de wind uit de zeilen te nemen.De motie stelde dat het openbaar vervoer op peil moest blijven. Uiteindelijk ontstond er ’s middags een debat over de uitleg van de motie. Volgens gedeputeerde Van Haaren (CDA) blijft er openbaar vervoer maar mogen de vervoerders kiezen hoe zij dit openbaar vervoer aanbieden. Dit kan ook betekenen dat er meer buurtbussen en belbussen worden ingezet.

Binnenkort worden de buslijnen in de regio's Achterhoek, Betuwe en Veluwe aanbesteed. De buslijnen en regionale spoorlijnen in de regio's Betuwe en Achterhoek worden in één vergunning gestopt, op de Veluwe krijgt de vervoerder alleen een contract voor de buslijnen. De vergunningen zijn voor acht jaar geldig, bij goede prestaties gelden zij voor tien jaar. De provincie Gelderland heeft voor beide vergunningen het maximale bedrag aan subsidie vastgesteld en vraagt voor enkele zaken, zoals de buslijnen naar bedrijventerreinen, een optie aan de vervoerders die al of niet kunnen worden toegewezen. Daarnaast werd de bediening op avonduren en tijdens weekeinden voor de huidige buslijnen losgelaten, vervoerders mochten dit zelf invullen. Dit heeft te maken met de forse stijgingen van de prijzen die vervoerders voor hun dienstverlening rekenen. Door te goedkope inschrijvingen elders raken zij in de rode cijfers. Daarom schieten de prijzen voor offertes fors omhoog, iets waarvoor de rijkste provincie van Nederland ook al blijkbaar bang voor is.

Vervoerders mogen overigens (nog steeds) geen nieuwe avond- of weekendritten aanbieden voor buslijnen waar zulke ritten nu ook niet worden gereden. Daar is de SP sowieso niet blij mee. Het schrappen van de avond- en weekendritten op de huidige lijnen zou dan later gerepareerd moeten worden, iets waarvoor de busbedrijven veel geld vragen. Daarom moest dit alsnog als eis in het eisenpakket worden opgenomen. D66 was er snel bij en agendeerde dit onderwerp. De SP is vanaf het begin van de procedure al kritisch geweest.

Afgelopen woensdag werd dit onderwerp door Provinciale Staten besproken. De coalitiepartijen dienden ’s ochtends een motie in waarin stond dat de sociale functie en de huidige dienstregeling overeind moesten blijven. Daar waar het openbaar vervoer nodig is, moet ook openbaar vervoer komen, ook ’s avonds en in het weekeinde. Met die redenering kan de SP leven. Later bleek dat de gedeputeerde de motie zo leest dat niet de huidige dienstregeling leidend is, want dat kost meer dan het beschikbare budget van 70 miljoen euro per jaar, maar er een minimumnorm geldt. Busbedrijven krijgen dus de vrijheid om de avonduren en weekeinden in te vullen. Dat kan interessante dingen opleveren maar er ook voor zorgen dat een busreiziger in dorp van minimaal 1500 inwoners bijvoorbeeld elke werkdag tussen 7 en 19 uur 2 keer per uur een belbus kan oproepen, in plaats van dat er een normale streekbus rijdt. Overigens steunde de SP 's ochtends al als enige partij een motie van de Groep van Bergen om de minimumnorm voor dorpen te verlagen naar 800 inwoners, zodat ook kleinere dorpen op een of andere manier een verbinding met het openbaar vervoer kunnen krijgen.

De SP zal de aanbesteding kritisch volgen want busreizigers mogen niet de dupe worden van de spelletjes tussen busbedrijven en de provincie Gelderland.

De bus tussen Apeldoorn en Harderwijk: na december 2010 definitief opgeheven?

SP-woordvoerder Alex Mink diende ook nog een drietal moties in. Gedeputeerde Van Haaren nam er twee over. Zij gaat normen stellen voor onderaannemers. Busbedrijven huren vaak taxi- of touringcarbedrijven in om buslijnen te rijden of extra ritten te rijden. Deze bedrijven werken goedkoper dan de busbedrijven. De kwaliteit van de bedrijven is vaak slecht want de bussen die zij inzetten zijn vaak niet herkenbaar als streekbus en de informatievoorziening richting de busreiziger over deze lijnen en ritten kan beter. Uitbesteden is ook nadelig voor de buschauffeurs want zij krijgen dan geen avond- en weekendtoeslagen meer.

De SP en GroenLinks wilden ook dat de vervoerders ruimte krijgen voor plannen op het gebied van veiligheid. Zij moeten een veiligheidsplan bij de provincie inleveren en kunnen een beroep doen op een potje van 2 ton per jaar voor beide gebieden. Dat bedrag zou weleens te laag kunnen zijn om alle plannen te betalen. Een motie hierover werd alleen gesteund door SP, D66, Groep van Bergen, GroenLinks en Partij voor de Dieren. Het wordt dus afwachten hoe vervoerders dit gaan oppakken en of de coalitiepartijen bereid zijn om de portemonnee te trekken voor maatregelen die de veiligheid verhogen, zoals toezichthouders op de treinen en bussen.

Een ander winstpunt was een regeling voor de tarieven. SP en GroenLinks stelden voor om te onderzoeken of de tarieven voor bus en regionale trein per verordening kunnen worden geregeld. De gedeputeerde vond een provinciale tarievenverordening, waarin Provinciale Staten de tarieven voor bus en regionale trein kunnen regelen, een zwaar middel maar wil wel kijken naar manieren om aparte tarieven voor bus en regionale trein te regelen. Dit is nu nog een kwestie van touwtrekken tussen vervoerders en de provincie vanwege het contract dat ze na een aanbesteding met elkaar sluiten. De discussie over het Euroretour op de Veluwe heeft wel geleerd dat het zo niet kan. De SP is sceptisch over de invoering van de OV-chipkaart en vindt dat de invoering ervan niet mag leiden tot enorme prijsverhogingen voor de reizigers. Er moet ook voldoende ruimte blijven voor makkelijke tarieven die zo breed mogelijk gelden, dus niet dat elke vervoerder een eigen waslijst aan tarieven en kaartjes aanbiedt.

De SP steunde ook een motie van de Groep van Bergen over de verplichting om toiletten in de trein te bouwen. Een meerderheid van Provinciale Staten wees deze motie af. De PvdA maakte het helemaal bont door te stellen dat mensen best de trein kunnen verlaten om op een station naar het toilet te gaan. Ten eerste zijn zulke toiletten er nauwelijks en ten tweede betekent dat minimaal een halfuur wachten op de volgende trein, soms zelfs een vol uur wachten.

Het is al met al afwachten hoe het openbaar vervoer in Gelderland overeind blijft. De SP zal de aanbesteding kritisch volgen en waar nodig verslechteringen aan de kaak stellen.
De provincie Gelderland moet daarbij vooral realistisch aan de reizigers denken en niet alleen naar de centen kijken. De aanbesteding mag daarom niet ten koste gaan van de buslijnen op het platteland en in de steden en er niet toe leiden dat reizigers flink op kosten worden gejaagd.

SP tegen verslechtering van openbaar vervoer
SP gematigd positief over aanpak nieuwe aanbestedingen openbaar vervoer